Genç werther'in acıları... İnce bir kitap olmasına rağmen hemen bitmiyor. Sindire sindire okumak, üzerinde düşünmek gerekiyor. Yeni bittiğinden hala daha sindirebildiğimi düşünmüyorum.
Kitap imkansız bir aşkı konu alıyor. Werther'in Lotte'ye olan saplantılı aşkını... Aşka pek inanmadığımdan olayın aşk bölümünü es geçtim ama genç werther'in acıları sadece bir aşk romanı da değil. Kitapta evli bir kadına aşık olmasından vicdan azabı duyan Werther sık sık çevresini, tanrıyı, varlığı sorguluyor. Zaten bu esere çarpıcılığını veren şey de bu sorgulamalar.
Werther'e göre sanatçıyı asıl yetiştiren şey doğa kanunları. Toplumsal ahlaka göre hareket etmek insanı aklı başında yapar ama kendini doğanın kanunlarına göre değil de toplumsal kanunlara göre sınırlayanlar hiçbir zaman üretken olamaz. Kendine ket vuran hiçbir sanatçı başarıyı elde edemez. Werther'in Lotte'ye olan aşkından suçluluk duyduğundan bu yana hiç resim yapamaması tesadüf değil yani. Nitekim ben de eseri okurken kendime sık sık "Binlerce yıldır içimizde oluşan, atalarımızdan gelen içgüdülerimiz mi; yoksa mantık mı?" diye sormak zorunda kaldım. Benim için bu sorunun cevabı hiç sekmeden mantık. Neyse ki ressam değilim. Werther'inki ise tahmin edeceğiniz üzere doğa.
Kitap Werther'in arkadaşına yazdığı mektuplardan oluştuğundan edindiğimiz bütün izlenimler Werther'in bakış açısıyla yazılmış, bundan diğer karakterlere olan bakışımız da biraz yoruma açık kalıyor. Ben ilk günden bu yana Lotte'nin her şeyin farkında olduğunu ve Werther'e içgüdüsel bir aşk duyduğunu düşünüyorum ama Lotte de toplumun sınırlandırdığı insanlardan, mantık daha ön planda. Kendine bile itiraf edemiyor çünkü seçimini çoktan yapmış. Nişanlısı Albert ile arasında sonsuz bir tutku, aşk yok ama sonsuz saygı, anlayış ve sevgi var. O sevgiyi seçiyor.
Bu kitabı okumadan aşk acısı intiharlarını saçma bulurdum. Bana pek soylu gelmezdi. Şimdi ise bu konuda biraz şüpheliyim çünkü problem aşk, yalnızlık, fakirlik -her ne olursa olsun- bunlar değil. Problem ertesi güne başlayabilme motivasyonu. Problem dünyevi meseleler değil, ruhsal olarak sağlıklı düşünme yetisini kaybetmek. İstediğimiz kadar aptalca bulalım, kişi bu konuma geldikten sonra bunun aptalca olduğunu söyleyerek iyileştirilemez.
Kitabı gerçekten çok beğendim. Birkaç sene sonra ikinciyi, hatta üçüncüyü okuyacağımdan emin olabilirsiniz. Yanlış yorumlarım varsa da affola.
