İnsanlığın avcılık-toplayıcılık anlayışından evrilerek yerleşik hayata ilk geçildiği, tarımsal üretimin başlayıp ve medeniyetlerin ortaya çıkması itibariyle bugün güney ırak ile İran bölgesinde yaşamış olan Sümerler MÖ 4000 yılları başlarında sınırları kanallar veya sınır taşları ile belirlenmiş olan ve (site) adı verilen yaklaşık 12 şehir devletine bölünmüştü. Bütün şehirlerin merkezinde şehre ait özel bir sahibi olan tanrı veya tanrıçaya adanmış olan ve bir rahip yöneticinin (ensi) veya kralın (lugal) idaresindeki tapınak bulunurdu. Bu (ziggurat) adı verilen tapınakların ise bugünkü yönetimden farklı olarak tamamen dinî idare sorumluluğu altında aynı zamanda sadece bir ibadethane olmanın dışında gözlemevi, tahıl ambarı hatta tarihteki ilk merkez bankaları sistemine örnek verebiliriz. Bugünde en temel ihtiyaçlarımız dan olan tahıl ürünleri Sümerler tarafından para yerine kullanılan bir üründü. Üretilen bu ürünlerin ise bir kısmı vergi olarak tapınaklara verilir veya tanrı ve tanrıçalara bahşedilir di. Belli dönemlerde yaşanılan kuraklık zamanların da ise halk tapınaklardan borç olarak aldığı buğdayı daha sonra faizi ile ödeyerek veya bunun yerine belli zaman tapınakların emrinde işçi olarak çalışırdı. Yağışın çok, buğdayın halkın elinde bol olduğu zamanlarda ise halkın diğer ihtiyaçlarına karşın takas olarak bildiğimiz işlemler devreye giriyordu. Fakat burada ise şöyle bir sorun ortaya çıkıyordu. Değeri yüksek bir ürünü ona karşı değeri düşük bir ürün ile takas etme durumunda aradaki fark karşıdaki kişiye zarar olarak yansıyordu. Bunun yanı sıra her zaman da her iki veya daha fazla kişinin karşılıklı olarak takasta verdikleri ürüne birinin ihtiyacı varken diğerinin olmayabiliyordu. Tarih boyunca önemli bir değere sahip olan altın gümüş gibi fiziki sınırlı varlıkları aslında sümerlilerde kullanmışlardır. Ama yapılan araştırmalarda çoğunluk olarak gündelik hayatlarında süs eşyası olarak kullandıkları göze çarpmaktadır. Kullanılan altın ve gümüş gibi fiziki sınırlı varlıklar ise o dönemde ağırlığı birbirinden farklı olarak ve henüz sabit bir ağırlık birimi değeri (nominal değer) taşımadığından dolayı ticareti zorlaştırmıştır. M.Ö 6-7 yüzyıllara geldiğimizde ise bugün Manisa (Sard) Uşak bölgelerinde yaşamış olan Lidya krallığı birçok kişi tarafından parayı bulan medeniyet olarak bilinmektedir. Oysaki Lidyalılar Kral Alyattes döneminde ilk kez altını işleyip belirli kalıpta basarak, altın paralara farklı ölçülerde sabit ağırlık birimi getirilerek bugün kullandığımız paraların üzerindeki rakamsal değerine benzer şekilde nominal değeri ortaya koyarak böylece takası ortadan kaldırarak ticareti hızlandırmışlardır.

ParaDursun Ali Yaz · Timaş Yayınları · 2020315 okunma

·

86 görüntüleme

@av_muhammed ·

PDF'i var mı acaba?

@tigris00uk ·

Maalesef bilmiyorum

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Uğur Korkmaz