Deftere kayıt usûlü, devletin ana kayıt usûlü olup üretilen belgelerin sûretleri evrak olarak saklanmaz, çeşitli türde defterlere kaydedilirdi. Bu anlayış Fâtih Sultan Mehmed (1451-1481) devrinde yerleşmekle beraber bu dönemden günümüze intikal eden kayıtlar yangın, savaş, tabii afet ve benzeri sebeplerle nispeten azdır. Kanunî Sultan Süleyman (1520- 1566) saltanatından itibaren ise kayıtların belli bir tertip arz ettiği görülür. Bu bürokratik örgütlenme 17. yüzyıl ortalarında Bâb-ı Âlî ortaya çıkıncaya kadar tek merkezli devam etmiş, sonrasında ise çeşitlenmiş ve asırlarca devam eden bu sistem sayesinde günümüze yüz binlerce defter ulaşmıştır.
Sayfa 246 - Ömer Faruk Can