‘’ En sevdiğim şey uzanıp, yatmak ve düşünmekti. Boyuna düşünmekti…’’ Suç ve ceza arasında sıkışıp kalan devlet dairelerini, sistemleri, insanları, düzeni, inançları sorgulayışları hatta kendini bile balta ile doğramaya ant içmiş bir adam var karşımızda, Rasim Özdenören'in ifadesiyle, "Edebiyat tarihinin en mükemmel tiplemesi" olan Raskolnikov. Asıl adı Rodion Romanovich Raskolnikov ’dur. St. Persburg da yaşayan kibirli gururlu, zeki ve kendinin olağanüstü olduğuna inanan yoksul bir öğrencidir. Toplumdan sürekli kaçan onlara yabancılaşan bir karakterdir. İnsan doğasına karşı tepkili, uzlaşmaz, insanın mücadelesini ise aciz, gereksiz ve iğrenç bulur. Çevresi ile ilişki kuramaz. Rodion içsel çatışmalarla doludur. Sebebi her ne kadar yoksulluk olarak görünse de bu içsel çatışmaları tefecisi Alyona Ivanovna ve kız kardeşi Lizetayı öldürmeye sürükler. Cinayetin ilk kurbanı alaycı ve vicdansız Ivanovna iken ikinci kurbanı tefeci ablasının cesedini gören masum, günahsız Lizaveta. Yazar kötü ve iyinin aynı anda ölmesini sağlayarak dualist yapıyı suçta buluşturarak kahramanda ki çatışmayı iyice derinleştirir. Ancak hepsinin temelinde bir soru vardır; ‘’İyilik için kötülük yapmak, kötülüğü kötülük olmaktan çıkarır mı?’’Romanın felsefesi de bütünüyle bu fikre dayanıyor ve sizi sorgulamaya itiyor. Gerçekten iyi amaçlar uğruna işlenmiş suçlar suç sayılır mı? Ya da ‘’hakkaniyetli’’ suç diye bir şey var mıdır? ‘’Bir katilden daha cani insanlar gördüm…’’ Bütün yoksul fakat ahlaklı insanlara karşı varlıklı fakat ahlak yoksunu insanların da bir araya getirilmesi yine sınıfsal farklılıktır. Peki, gerçekten Raskolnikov’u suça iten bu sınıfsal farklılık mıdır? ‘’Yine yırtık cebime koymuşum umudu.’’ Raskolnikov karakteri, kendi çıkarımlarının ve düşünsel taşmalarının kurbanı olmuş bir bireydir bana göre. Cebindeki her rubleyi tanımadığı bir insana verebilecek kadar fedakâr ama aynı zamanda yaşayan bir insana kıyabilecek kadar da gözü dönmüş. Hayır, o sadece idealist bir ruha sahip olan fakat değişim yaratmak için gereken kanın kendisinde olmadığını deneyip gören ve psikolojik olarak kaybeden bir genç. Hatta romanın sonlarına doğru da onu yıpratan ve korkutan şeyin hapse girmek değil, kendi varsayımlarındaki başarısızlıkla yüzleşmesi olduğunu anlıyoruz. İdealistliğin de fazlası zarar, öyle değil mi? Raskolnikov’un cinayetle başlayıp fakat bütün dürüstlüğüyle suçunu itiraf edip vicdanı ile verdiği bu savaşta kahraman olarak çıktığı bu romanın sonunda Dostoyevski bize bizim hem iyi hem kötü olduğumuzu gözler önüne sermiştir. Kimlikler değil, kişilikler önemlidir. Suç Nedir? Ceza Nedir? Amaca ulaşmak için her yol mubah mıdır? Raskolnikov haklı mı? Asıl suçlu kim? Raskolnikov mu? Toplum mu? Tefeci kadın mı?...

Suç ve CezaFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2022159,3bin okunma

··

112 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

``Sunshine``