LEONİD ANDREYEV || ŞEYTAN'IN GÜNLÜĞÜ
Cehennem'de canı sıkılan Şeytan, bir yandan yalanlar söyleyip bir yandan da oyunlar oynayan insanoğlunu yakından tanımak için yeryüzüne iner.
Kitap, Avrupa'dan başlayan ve Roma'ya uzanan bir yolculuğu konu ediniyor. Karanlık dünya tasvirinin yapıldığı kitapta, keskin yergilerle Batı uygarlığından, Katolik kilisesinden ve ruhban sınıfından bahsedilmiş. "Şeytana bile pabucunu ters giydirir" ifadesinin derinlemesine işlenildiği kitapta meceracı, eğlenceli, açgözlü, gaddar, kurnaz ve ikiyüzlü bir insan anlatısı mevcut. Şeytan'ı bu denli bir insan figürünün yanında masum ve temiz gösteren yazar, hile düzenine, aşağılamaya ve alay konularına dikkat çekmiş.
Toplumun kitleler halinde ilerleyerek ne kadar olumsuzlaşacağına vurgu yapan Andreyev, varoluşsal sancılara bağlı olarak birçok metafordan bahsetmiş. Kitabın sorgulatmasının yanında yeni sorular sorma fırsatı tanıdığı için, felsefi bir yanının olduğunu düşünüyorum. İnsan ve Şeytan'a dair bilinç akışı sürükleyici bir tempoda anlatılmış. Arzulara ve isteklere umut - umutsuzluk penceresinden bakılmış.
Dünya düzeninin cehenneme; insanınsa bir iblise benzetildiği bu kitabı okumanızı tavsiye ediyorum.