Stoa kozmolojisinde dünyaya içkin olan akıl Tann'dır Burada yine Stoa kozmolojisi ile teolojisi arasında bir örtüşme görülür. Stoa teolojisinde Tanrının dünyaya aşkın bir varlığı yoktur, o dünyaya içkin olan akıldır. Dünya "akıllı bir yaşayandır, yalnızca tanrısal değil, Tanrı'nın kendisidir". Tanrının Stoa kozmolojisinde karşılığı evrensel logos'tur. Tanrı ve dünyanın özdeşliği de logos'un yine kendisinden gelen mantıksal bir zorunluluktur. Ayrıca bu evrensel logos tanrısal iradeyle ya da tanrısal akılla özdeştir. Bu tanrısal aklın yönettiği olaylar zinciri olarak evren tasarımı teleolojik bir tasarımdır, ama aynı zamanda determinist bir olaylar zinciri varsayımına dayanmaktadır. Stoa öğretisinde determinist nedensellik tasarımı teleolojik evren tasarımıyla da tutarlıdır. Evrendeki sıkı ve zorunlu determinizm insan içindir, ama Tanrı olayların gerçek amacını ya da niçin olduklarını bilerek evreni yönetir. Tanrıyı evrene içkin teleolojik bir ilke olarak kabul eden bu anlayış felsefi olarak ortaya konulmuş bir panteizm demektir.
Sayfa 20Kitabı okudu
··
63 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.