Ailenin ikiye ayrılmasına neden olan eğitim sorunu, geniş ölçekte Avrupa'nın liberal kavramları ile geleneksel Müslüman değerleri arasında süren tartışmanın bir yansımasıydı. Geçmiş yıllarda Mustafa'nın annesiyle babası dersleri konusunda tartışmışlardı. Atatürk 1922 yılında, "Çocukluk yıllarımdan ilk hatırladıklarım, hangi okula gideceğim konusundaki tartışmalarıydı," demiştir. "Bu konuda annemle babam arasında yoğun bir çekişme vardı." Devlet memuru olan Ali Rıza Bey, Osmanlı mülki ve askeri okullarında ağırlık verilen Avrupa'nın liberal ve teknolojik bakımdan ileri düzeydeki "yeni eğitim tarzının" değerini kavramıştı. Güçlü bir kadın olan Zübeyde Hanım, Mustafa'nın dinî eğitime önem veren daha geleneksel tarzdaki bir medreseye gitmesini istiyordu. Onun düşüncesine göre mahalledeki itibarın yanı sıra dindarlık da bunu gerektiriyordu. Doğup büyüdüğü şehir Selanik'in etrafındaki tepelerde yaşanan şiddet, Zübeyde Hanım'ın bir anne olarak itirazlarını artırmasına neden olmuştu. Bu kozmopolit liman şehri, hareketli rıhtımlar ve ışıklı kahveleriyle aldatıcı bir barış görüntüsü sunuyordu. Olimpos, Yonyo ve Kristal gibi barlarda (bu barlar Türk subayları ile askeri öğrencilerin de gözdesiydi) Yunanlar ve Bulgarlar, Italyan denizcileri, Levanten tüccarları, Sefarad Yahudileri ve diğer yerel Makedonyalılarla bir arada kahve, bira ve sigara içip mezeleri atıştırıyordu. Hristiyan kızlar veya rıhtım yakınındaki Yunan mahallesinde yaşayan garsonlar, yüksek alkollü rakı servisi yapıyordu. On dokuzuncu yüzyılın sonundaki Selanik, fiziki ve kültürel açıdan Osmanlının çok dilli egzotizmiyle Avrupa'nın ticari hareketliliğini bir araya getiriyordu. Osmanlı başkenti İstanbul, Asya ile Avrupa arasında bir köprü oluşturuyordu. Selanik her ne kadar Türk şehri olsa da Avrupa'daydı. Berlin ve Paris'le kıyaslandığında sakin bir yer olmakla birlikte Türk modernleşmecileri için entelektüel bir merkezdi. 1889'da hizmete açılan yeni demiryolu Selanik'i Avrupa demiryolu sistemine bağlamıştı. Ticari ürünler artık her zamankinden daha hızlı taşınıyor, insanlar daha kolay seyahat ediyordu; özellikle mali ve siyasi bilgilerin dolaşım ve değerlendirilme hızı çok artmıştı.
Sayfa 31 - Pegasus YayınlarıKitabı okudu
52 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.