ONİKİNCİ NOTA:
Ey bu Notaları dinleyen dostlarım!
Biliniz ki; ben hilaf-ı âdet olarak, gizlemesi lâzım gelen Rabbime karşı kalbimin tazarru' ve niyaz ve münacatını bazan yazdığımın sebebi; ölüm, dilimi susturduğu zamanlarda, dilime bedel kitabımın söylemesinin kabulünü rahmet-i İlahiyeden rica etmektir.
Evet kısa bir ömürde, hadsiz günahlarıma keffaret olacak, muvakkat lisanımın tövbe ve nedametleri kâfi gelmiyor.
Sabit ve bir derece daim olan kitabın lisanı daha ziyade o işe yarar.
İşte onüç sene {(Haşiye):
Şimdi kırk sene oldu.} evvel, dağdağalı bir fırtına-i ruhiye neticesinde, Eski Said'in gülmeleri, Yeni Said'in ağlamalarına inkılab edeceği hengâmda; gençliğin gaflet uykusundan ihtiyarlık sabahıyla uyandığım bir anda, şu münacat ve niyaz Arabî yazılmıştı.
Bir kısmının Türkçe meali şudur ki:
Ey Rabb-i Rahîm'im ve ey Hâlık-ı Kerim'im!
Benim sû'-i ihtiyarımla ömrüm ve gençliğim zayi' olup gitti.
Ve o ömür ve gençliğin meyvelerinden elimde kalan, elem verici günahlar, zillet verici elemler, dalalet verici vesveseler kalmıştır.
Ve bu ağır yük ve hastalıklı kalb ve hacaletli yüzümle kabre yakınlaşıyorum.
Bilmüşahede göre göre gayet sür'atle, sağa ve sola inhiraf etmeyerek, ihtiyarsız bir tarzda, vefat eden ahbab ve akran ve akaribim gibi kabir kapısına yanaşıyorum.
O kabir, bu dâr-ı fâniden firak-ı ebedî ile ebedü'l-âbâd yolunda kurulmuş, açılmış evvelki menzil ve birinci kapıdır.
Ve bu bağlandığım ve meftun olduğum şu dâr-ı dünya da, kat'î bir yakîn ile anladım ki; hêliktir gider ve fânidir ölür.
Ve bilmüşahede içindeki mevcudat dahi, birbiri arkasından kafile kafile göçüp gider, kaybolur.
Hususan benim gibi nefs-i emmareyi taşıyanlara şu dünya çok gaddardır, mekkârdır.
Bir lezzet verse, bin elem takar çektirir.
Bir üzüm yedirse, yüz tokat vurur.
Ey Rabb-i Rahîm'im ve ey Hâlık-ı Kerim'im!
كُلُّ اٰتٍ قَر۪يبٌ sırrıyla ben şimdiden görüyorum ki:
Yakın bir zamanda ben kefenimi giydim, tabutuma bindim, dostlarımla veda eyledim.
Kabrime teveccüh edip giderken, senin dergâh-ı rahmetinde, cenazemin lisan-ı haliyle, ruhumun lisan-ı kàliyle bağırarak derim:
El-Aman el-Aman!
Yâ Hannan!
Yâ Mennan!
Beni günahlarımın hacaletinden kurtar!
İşte kabrimin başına ulaştım, boynuma kefenimi takıp kabrimin başında uzanan cismimin üzerine durdum.
Başımı dergâh-ı rahmetine kaldırıp bütün kuvvetimle feryad edip nida ediyorum:
El-Aman el-Aman!
Yâ Hannan!
Yâ Mennan!
Beni günahlarımın ağır yüklerinden halas eyle!
İşte kabrime girdim, kefenime sarıldım.
Teşyi'ciler beni bırakıp gittiler.
Senin afv ü rahmetini intizar ediyorum.
Ve bilmüşahede gördüm ki:
Senden başka melce' ve mence' yok.
Günahların çirkin yüzünden ve masiyetin vahşi şeklinden ve o mekânın darlığından bütün kuvvetimle nida edip diyorum:
El-Aman, el-Aman!
Yâ Rahman!
Yâ Hannan!
Yâ Mennan!
Yâ Deyyan!
Beni çirkin günahlarımın arkadaşlıklarından kurtar, yerimi genişlettir.
İlahî!
Senin rahmetin melceimdir ve Rahmeten lil-Âlemîn olan Habib'in senin rahmetine yetişmek için vesilemdir.
Senden şekva değil, belki nefsimi ve halimi sana şekva ediyorum.
Ey Hâlık-ı Kerim'im ve ey Rabb-i Rahîm'im!
Senin Said ismindeki mahlukun ve masnuun ve abdin hem âsi, hem âciz, hem gafil, hem cahil, hem alîl, hem zelil, hem müsi', hem müsinn, hem şakî, hem seyyidinden kaçmış bir köle olduğu halde, kırk sene sonra nedamet edip senin dergâhına avdet etmek istiyor.
Senin rahmetine iltica ediyor.
Hadsiz günah ve hatiatlarını itiraf ediyor.
Evham ve türlü türlü illetlerle mübtela olmuş.
Sana tazarru' ve niyaz eder.
Eğer kemal-i rahmetinle onu kabul etsen, mağfiret edip rahmet etsen; zâten o senin şe'nindir.
Çünki Erhamürrâhimîn'sin.
Eğer kabul etmezsen, senin kapından başka hangi kapıya gideyim?
Hangi kapı var?
Senden başka Rab yok ki, dergâhına gidilsin.
Senden başka hak Mabud yoktur ki, ona iltica edilsin!.."
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَر۪يكَ لَكَ اٰخِرُ الْكَلَامِ فِى الدُّنْيَا وَ اَوَّلُ الْكَلَامِ فِى الْاٰخِرَةِ وَ فِى الْقَبْرِ اَشْهَدُ اَنْ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ تَعَالٰى عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ ONÜÇÜNCÜ NOTA:
Medar-ı iltibas olmuş olan beş mes'eledir.
Birincisi:
Tarîk-ı hakta çalışan ve mücahede edenler, yalnız kendi vazifelerini düşünmek lâzım gelirken, Cenab-ı Hakk'a ait vazifeyi düşünüp, harekâtını ona bina ederek hataya düşerler.
Edebü'd-Din Ve'd-Dünya Risalesi'nde vardır ki:
Bir zaman şeytan, Hazret-i İsa Aleyhisselâm'a itiraz edip demiş ki:
"Madem ecel ve herşey kader-i İlahî iledir; sen kendini bu yüksek yerden at, bak nasıl öleceksin." Hazret-i İsa Aleyhisselâm demiş ki:
اِنَّ لِلّٰهَ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَ لَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّهُ
Yani:
"Cenab-ı Hak abdini tecrübe eder ve der ki:
Sen böyle yapsan sana böyle yaparım, göreyim seni yapabilir misin?
diye tecrübe eder.
Fakat abdin hakkı yok ve haddi değil ki, Cenab-ı Hakk'ı tecrübe etsin ve desin:
Ben böyle işlesem, sen böyle işler misin?
diye tecrübevari bir surette Cenab-ı Hakk'ın rububiyetine karşı imtihan tarzı sû'-i edebdir, ubudiyete münafîdir."
Madem hakikat budur, insan kendi vazifesini yapıp Cenab-ı Hakk'ın vazifesine karışmamalı.
Meşhurdur ki:
Bir zaman İslâm kahramanlarından ve Cengiz'in ordusunu müteaddid defalar mağlub eden Celaleddin-i Harzemşah harbe giderken, vüzerası ve etbaı ona demişler:
"Sen muzaffer olacaksın, Cenab-ı Hak seni galib edecek." O demiş:
"Ben Allah'ın emriyle, cihad yolunda hareket etmeye vazifedarım, Cenab-ı Hakk'ın vazifesine karışmam; muzaffer etmek veya mağlub etmek onun vazifesidir." İşte o zât bu sırr-ı teslimiyeti anlamasıyla, hârika bir surette çok defa muzaffer olmuştur.
Evet insanın elindeki cüz'-i ihtiyarî ile işlediği ef'allerinde, Cenab-ı Hakk'a ait netaici düşünmemek gerektir.
Meselâ:
Kardeşlerimizden bir kısım zâtlar, halkların Risale-i Nur'a iltihakları şevklerini ziyadeleştiriyor, gayrete getiriyor.
Dinlemedikleri vakit zaîflerin kuvve-i maneviyeleri kırılıyor, şevkleri bir derece sönüyor.
Halbuki Üstad-ı Mutlak, Mukteda-yı Küll, Rehber-i Ekmel olan Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm,
وَمَا عَلَى الرَّسُولِ اِلَّا الْبَلَاغُ
olan ferman-ı İlahîyi kendine rehber-i mutlak ederek, insanların çekilmesiyle ve dinlememesiyle daha ziyade sa'y ü gayret ve ciddiyetle tebliğ etmiş.
Çünki
اِنَّكَ لَا تَهْد۪ى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ يَهْد۪ى مَنْ يَشَٓاءُ
sırrıyla anlamış ki:
İnsanlara dinlettirmek ve hidayet vermek, Cenab-ı Hakk'ın vazifesidir.
Cenab-ı Hakk'ın vazifesine karışmazdı.
Öyle ise; işte ey kardeşlerim!
Siz de, size ait olmayan vazifeye harekâtınızı bina etmekle karışmayınız ve Hâlık'ınıza karşı tecrübe vaziyetini almayınız!
İkinci Mes'ele:
Ubudiyet, emr-i İlahîye ve rıza-yı İlahîye bakar.
Ubudiyetin dâîsi emr-i İlahî ve neticesi rıza-yı Hak'tır.
Semeratı ve fevaidi, uhreviyedir.
Fakat ille-i gaiye olmamak, hem kasden istenilmemek şartıyla, dünyaya ait faideler ve kendi kendine terettüb eden ve istenilmeyerek verilen semereler, ubudiyete münafî olmaz.
Belki zaîfler için müşevvik ve müreccih hükmüne geçerler.
Eğer o dünyaya ait faideler ve menfaatler; o ubudiyete ve o virde veya o zikre illet veya illetin bir cüz'ü olsa; o ubudiyeti kısmen ibtal eder.
Belki o hâsiyetli virdi akîm bırakır, netice vermez.
İşte bu sırrı anlamayanlar, meselâ yüz hâsiyeti ve faidesi bulunan Evrad-ı Kudsiye-i Şah-ı Nakşibendî'yi veya bin hâsiyeti bulunan Cevşenü'l-Kebir'i, o faidelerin bazılarını maksud-u bizzât niyet ederek okuyorlar.
O faideleri göremiyorlar ve göremeyecekler ve görmeye de hakları yoktur.
Çünki o faideler, o evradların illeti olamaz ve ondan, onlar kasden ve bizzât istenilmeyecek.
Çünki onlar fazlî bir surette, o hâlis virde talebsiz terettüb eder.
Onları niyet etse, ihlası bir derece bozulur.
Belki ubudiyetten çıkar ve kıymetten düşer.
Yalnız bu kadar var ki; böyle hâsiyetli evradı okumak için zaîf insanlar bir müşevvik ve müreccihe muhtaçtırlar.
O faideleri düşünüp, şevke gelip; evradı sırf rıza-yı İlahî için, âhiret için okusa zarar vermez.
Hem de makbuldür.
Bu hikmet anlaşılmadığından; çoklar, aktabdan ve selef-i sâlihînden mervî olan faideleri göremediklerinden şübheye düşer, hattâ inkâr da eder.
Üçüncü Mes'ele:
طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ
Yani:
"Ne mutlu o adama ki, kendini bilip haddinden tecavüz etmez." Nasıl bir zerre camdan, bir katre sudan, bir havuzdan, denizden, kamerden, seyyarelere kadar güneşin cilveleri var.
Herbirisi kabiliyetine göre güneşin aksini, misalini tutuyor ve haddini biliyor.
Bir katre su, kendi kabiliyetine göre "Güneş'in bir aksi bende vardır" der.
Fakat "Ben de deniz gibi bir âyineyim" diyemez.
Öyle de:
Esma-i İlahiyenin cilvesinin tenevvüüne göre, makamat-ı evliyada öyle meratib var.
Esma-i İlahiyenin herbirisinin bir güneş gibi kalbden Arş'a kadar cilveleri var. Kalb de bir Arş'tır, fakat "Ben de Arş gibiyim" diyemez.
İşte ubudiyetin esası olan, acz ve fakr ve kusur ve naksını bilmek ve niyaz ile dergâh-ı uluhiyete karşı secde etmeye bedel, naz ve fahr suretinde gidenler; zerrecik kalbini Arş'a müsavi tutar.
Katre gibi makamını, deniz gibi evliyanın makamatıyla iltibas eder.
Kendini o büyük makamata yakıştırmak ve o makamda kendini muhafaza etmek için tasannuata, tekellüfata, manasız hodfüruşluğa ve birçok müşkilâta düşer.
Elhasıl:
Hadîste vardır ki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلَّا الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلَّا الْعَامِلُونَ وَهَلَكَ الْعَامِلُونَ اِلَّا الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظ۪يمٍ
Yani:
Medar-ı necat ve halas, yalnız ihlastır.
İhlası kazanmak çok mühimdir.
Bir zerre ihlaslı amel, batmanlarla hâlis olmayana müreccahtır.
İhlası kazandıran harekâtındaki sebebi, sırf bir emr-i İlahî ve neticesi rıza-yı İlahî olduğunu düşünmeli ve vazife-i İlahiyeye karışmamalı.
Herşeyde bir ihlas var.
Hattâ muhabbetin de ihlas ile bir zerresi, batmanlarla resmî ve ücretli muhabbete tereccuh eder.
İşte bir zât bu ihlaslı muhabbeti böyle tabir etmiş:
وَ مَا اَنَا بِالْبَاغ۪ى عَلَى الْحُبِّ رِشْوَةً ضَع۪يفٌ هَوًى يُبْغٰى عَلَيْهِ ثَوَابٌ
Yani:
"Ben muhabbet üzerine bir rüşvet, bir ücret, bir mukabele, bir mükâfat istemiyorum.
Çünki mukabilinde bir mükâfat ve bir sevab istenilen muhabbet zaîftir, devamsızdır." Hattâ hâlis muhabbet, fıtrat-ı insaniyede ve umum vâlidelerde dercedilmiştir.
İşte bu hâlis muhabbete tam manasıyla vâlidelerin şefkatleri mazhardır.
Vâlideler o sırr-ı şefkat ile, evlâdlarına karşı muhabbetlerine bir mükâfat, bir rüşvet istemediklerine ve taleb etmediklerine delil; ruhunu, belki saadet-i uhreviyesini de onlar için feda etmeleridir.
Tavuğun bütün sermayesi kendi hayatı iken, -Hüsrev'in müşahedesiyle- yavrusunu itin ağzından kurtarmak için kafasını ite kaptırır.
Dördüncü Mes'ele:
Esbab-ı zahiriye eliyle gelen nimetleri, o esbab hesabına almamak gerektir.
Eğer o sebeb ihtiyar sahibi değilse -meselâ hayvan ve ağaç gibi- doğrudan doğruya o nimeti Cenab-ı Hak hesabına verir.
Madem o, lisan-ı hal ile Bismillah der, sana verir.
Sen de Allah hesabına olarak Bismillah de, al.
Eğer o sebeb ihtiyar sahibi ise; o Bismillah demeli, sonra ondan al, yoksa alma.
Çünki
وَلَا تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ
âyetinin mana-yı sarihinden başka bir mana-yı işarîsi şudur ki:
"Mün'im-i Hakikî'yi hatıra getirmeyen ve onun namıyla verilmeyen nimeti yemeyiniz!" demektir.
O halde hem veren Bismillah demeli, hem alan Bismillah demeli.
Eğer o Bismillah demiyor fakat sen de almaya muhtaç isen; sen Bismillah de, onun başı üstünde rahmet-i İlahiyenin elini gör, şükür ile öp, ondan al.
Yani nimetten in'ama bak, in'amdan Mün'im-i Hakikî'yi düşün.
Bu düşünmek bir şükürdür.
Sonra o zahirî vasıtaya istersen dua et.
Çünki o nimet onun eliyle size gönderildi. Esbab-ı zahiriyeyi perestiş edenleri aldatan; iki şeyin beraber gelmesi veya bulunmasıdır ki, "iktiran" tabir edilir, birbirine illet zannetmeleridir.
Hem bir şeyin ademi, bir nimetin madum olmasına illet olduğundan, tevehhüm eder ki:
O şeyin vücudu dahi, o nimetin vücuduna illettir.
Şükrünü, minnettarlığını o şeye verir, hataya düşer.
Çünki bir nimetin vücudu, o nimetin umum mukaddematına ve şeraitine terettüb eder.
Halbuki o nimetin ademi, bir tek şartın ademiyle oluyor.
Meselâ:
Bir bahçeyi sulayan cedvelin deliğini açmayan adam, o bahçenin kurumasına ve o nimetlerin ademine sebeb ve illet oluyor.
Fakat o bahçenin nimetlerinin vücudu, o adamın hizmetinden başka, yüzer şeraitin vücuduna tevakkufla beraber, illet-i hakikî olan kudret ve irade-i Rabbaniye ile vücuda gelir.
İşte bu mağlatanın ne kadar hatası zahir olduğunu anla ve esbabperestlerin de ne kadar hata ettiklerini bil!
Evet iktiran ayrıdır, illet ayrıdır.
Bir nimet sana geliyor; fakat bir insanın sana karşı ihsan niyeti, o nimete mukarin olmuş; fakat illet olmamış.
İllet, rahmet-i İlahiyedir.
Evet o adam ihsan etmeyi niyet etmeseydi, o nimet sana gelmezdi.
Nimetin ademine illet olurdu.
Fakat mezkûr kaideye binaen; o meyl-i ihsan, o nimete illet olamaz.
Ancak yüzer şeraitin bir şartı olabilir.
Meselâ:
Risale-i Nur'un şakirdleri içinde Cenab-ı Hakk'ın nimetlerine mazhar bazı zâtlar (Hüsrev ve Re'fet gibi), iktiranı illetle iltibas etmişler; Üstadına fazla minnettarlık gösteriyorlardı.
Halbuki Cenab-ı Hak onlara ders-i Kur'anîde verdiği nimet-i istifade ile, Üstadlarına ihsan ettiği nimet-i ifadeyi beraber kılmış, mukarenet vermiş.
Onlar derler ki:
"Eğer Üstadımız buraya gelmeseydi, biz bu dersi alamazdık.
Öyle ise onun ifadesi, istifademize illettir." Ben de derim:
"Ey kardeşlerim!
Cenab-ı Hakk'ın bana da sizlere de ettiği nimet beraber gelmiş, iki nimetin illeti de rahmet-i İlahiyedir.
Ben de sizin gibi iktiranı illetle iltibas ederek, bir vakit Risale-i Nur'un sizler gibi elmas kalemli yüzer şakirdlerine çok minnettarlık hissediyordum.
Ve diyordum ki:
Bunlar olmasaydı, benim gibi yarım ümmi bir bîçare nasıl hizmet edecekti? Sonra anladım ki, sizlere kalem vasıtasıyla olan kudsî nimetten sonra, bana da bu hizmete muvaffakıyet ihsan etmiş.
Birbirine iktiran etmiş, birbirinin illeti olamaz.
Ben size teşekkür değil, belki sizi tebrik ediyorum.
Siz de bana minnettarlığa bedel, dua ve tebrik ediniz."
Bu dördüncü mes'elede, gafletin ne kadar dereceleri bulunduğu anlaşılır.
Beşinci Mes'ele:
Nasılki bir cemaatın malı bir adama verilse zulüm olur.
Veya cemaata ait vakıfları bir adam zabtetse zulmeder.
Öyle de:
Cemaatın sa'yleriyle hasıl olan bir neticeyi veya cemaatın haseneleriyle terettüb eden bir şerefi, bir fazileti, o cemaatın reisine veya üstadına vermek; hem cemaata, hem de o üstad veya reise zulümdür.
Çünki enaniyeti okşar, gurura sevkeder.
Kendini kapıcı iken, padişah zannettirir.
Hem kendi nefsine de zulmeder.
Belki bir nevi şirk-i hafîye yol açar.
Evet bir kal'ayı fetheden bir taburun ganîmetini ve muzafferiyet ve şerefini, binbaşısı alamaz.
Evet üstad ve mürşid, masdar ve menba telakki edilmemek gerektir. Belki mazhar ve ma'kes olduklarını bilmek lâzımdır.
Meselâ:
Hararet ve ziya, sana bir âyine vasıtasıyla gelir.
Sen de Güneş'e karşı minnettar olmaya bedel, âyineyi masdar telakki edip, Güneş'i unutup, ona minnettar olmak, divaneliktir.
Evet âyine muhafaza edilmeli, çünki mazhardır.
İşte mürşidin ruhu ve kalbi bir âyinedir.
Cenab-ı Hak'tan gelen feyze ma'kes olur, müridine aksedilmesine de vesile olur.
Vesilelikten fazla feyiz noktasında makam verilmemek lâzımdır.
Hattâ bazan olur ki, masdar telakki edilen bir üstad, ne mazhardır, ne masdardır.
Belki müridinin safvet-i ihlasıyla ve kuvvet-i irtibatıyla ve ona hasr-ı nazarla o mürid başka yolda aldığı füyuzatı, üstadının mir'at-ı ruhundan gelmiş görüyor.
Nasılki bazı adam, manyetizma vasıtasıyla bir cama dikkat ede ede âlem-i misale karşı hayalinde bir pencere açılır.
O âyinede çok garaibi müşahede eder.
Halbuki âyinede değil, belki âyineye olan dikkat-i nazar vasıtasıyla âyinenin haricinde hayaline bir pencere açılmış görüyor.
Onun içindir ki, bazan nâkıs bir şeyhin hâlis bir müridi, şeyhinden daha ziyade kâmil olabilir ve döner şeyhini irşad eder ve şeyhinin şeyhi olur.
(Onyedinci Lem'a/12.Nota)
İman Hakikatları - 131
·
771 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.