Varoluşun merkezinde bulunan acı duygusunun, yükselen bir ivme ile yeryüzünden geri çekilişini izliyoruz. Fakat bu sahici bir geri çekilme değildir. Bir gizleme, örtbas etme girişimidir. "Palyatif" Latince "Palliare" kelimesinden gelir ve "örtmek", "gizlemek" anlamlarına gelir. Yani Palyatif Toplum, mütemadiyen üstünü kapayan, o hiç yokmuş gibi davranan bir histerik toplumdur. Bu özsel temanın, "acı"nın baskılanışı, onun bu sahte geri çekilişi toplum için büyük semptomlara yol açacaktır. İşte Byung-Chul Han'ın ele almaya çalıştığı problem de tam olarak budur: Palyatif Toplum'un "hezeyanları, yanılsamaları, semptomları nelerdir?", "davranış biçimi nedir, insan doğasına ne yönlerden aykırıdır?"; ve bu toplum "acının çekilmesiyle açılan boşluğu nasıl kapatmaya çalışmaktadır?" "Günümüzde her yerde algofobi, genel bir acı korkusu hâkim. Acı toleransı da hızla düşmekte. Algofobi sürekli-anesteziye yol açtı. Acı yaratacak her durumdan kaçınılıyor. Aşk acılarına bile şüpheyle bakılmaya başlanmıştır artık. Algofobi toplumsal alana da uzanır. Acı verici tartışmalara yol açabilecek çatışma ve fikir ayrılıklarına ve çatışmalarına giderek daha az yer verilmektedir." Algofobi, yani "acıya ve acı verici olan her şeye dair bir korku", günümüz insan yaşamında infilak etmiştir. Bir kere sevmek, değer vermek, önemsemek; bunlar acıyı garantileyen bir takım duygular ve eylemlerdir. Anlam verdiğin şey zarar gördüğünde sana acı verir. Doğası gereği vermelidir de. Palyatif Toplum'da aşk acısı geri çekilir, o yüzden sahici bir tür "sevme"nin varlığından bahsedemeyiz. Bu, günün sonunda bizi gerçek bir mutluluktan da alıkoyar. Eylemler sahteleşir ve donuklaşır. Oysa acı ve mutluluk, Nietzsche'nin deyişiyle "ikiz kardeşlerdir, birlikte büyüyen [...] ya da birlikte güdük kalan" Sürekli acıdan kaçmanın ve onu defetmenin sonucu yavan, ötekisiz, narsistik bir ego yaşamıdır. Rehavet içerisinde ve fark yaratmayan bir yaşam biçimidir. "Tin acıdır; ancak acıyla yeni bilgiye, daha yüksek bilgi ve bilinç biçimine ulaşır. Tinin temel özelliği "varlığını çelişkide, sonuç olarak acıda [...] sürdürme" yetisidir Hegel'e göre. Gelişimi sırasında kendiyle çelişkiye düşer. İkiye bölünür. Bu bölünme, bu çelişki ona acı verir. Ama acı oluşumunu sağlar. Oluşum acının olumsuzluğunu gerektirir. Tin acı veren çelişkiyi gelişip daha yüksek bir biçim alarak aşar. Acı ruhun diyalektik oluşumunun motorudur. Tini dönüştürür, Dönüşümler acılıdır. Acı olmaksızın tin aynı kalır. Oluşum yolu bir via dolorosadır: "O halde öteki, olumsuz olan, çelişki, bölünme ruhun doğasında vardır. Bu bölünmede mevcuttur acı imkânı. Yani acının nasıl dünyaya gelmiş olduğu sorulduğunda sanıldığı gibi tine dışarıdan gelmiş değildir acı." Tin "ancak mutlak bölünmüşlükte kendini bulduğunda kavuşur hakikatine." Gücü, "olumsuzla yüz yüze gelmesinde" ve "onda oyalanmasında" gösterir kendini. "Olumsuzluktan kaçan olumluluk" ise dumura uğrayarak "ölü varlık" haline gelir. Sadece acının olumsuzluğu tini canlı tutar. Acı hayattır." Pandeminin henüz başlarında iken yayımlanmış, son derece güncel konuları ele alan bu kitapta, pandemi dönemiyle ilgili referanslar ve eleştiriler de bulunmaktadır. "Hayatta kalma toplumu olarak Palyatif Toplum"un liberalizmi, pandemiyle birlikte sarsılmıştır ve liberalizmin temel ilkeleri ile çelişen "sürekli gözetim" ve "yasaklar" arzulanır hale gelmiştir. Fakat hayatta kalma histerisinin tahakkümü altında, bizler "ölmeyecek kadar canlı ve yaşayamayacak kadar ölü" değil miyizdir? "Salt hayatta kalma kaygımızla biz de virüse, o ölememiş varlığa, sadece üreyen, yani yaşamaksızın hayatta kalan varlığa benzeriz." Han, anlatısını güçlendirmek üzere Hegel, Nietzsche ve Heidegger gibi filozoflardan sıkça faydalanır ve çok güçlü referanslar verir. Günümüzün önde gelen filozoflarından biri olan Byung-Chul Han'dan, "Günümüzde Acı"ya dair kısa, öz ve gerekli bir inceleme.

Palyatif ToplumByung-Chul Han · Metis Yayınları · 20241,932 okunma

33 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ahmet Haşim Delibaş