Sabir Rüstemhanlı, halkına, milletine, vatanına, diline, tarihine, yani bütün mukaddeslerine bağlı bir şair. Yunus Emre diyor ki:
Söz ola kese savaşı
Söz ola bitire başı
Söz ola ağulu aşı
Bal ile yağ ede bir söz.
Rüstemhanlı da aynı hassasiyetle sözünü güzel kullanıyor:
Yurdun azatlığı sözden başlanır
Ürekden başlanır, gözden başlanır
Sabir Rüstemhanlı, Azerbaycan hürriyetine ve istiklaline bağlılığını , önce sözleriyle açık açık ortaya koyanlardan, sonra o söze bağlanarak mücadele verenlerden biri. O bakımdan, ülkenin pamuğunu ve petrolünü, Moskova'ya satanların , milletinin huzuruna çıkacak yüzleri kalmadığına inanıyor ve Azerbaycan'daki sömürgeci zihniyetin Temsilcilerinin ipini kesin ifadelerle pazara çıkarıyor
Menimle ortada söz güleştirme
Haktan danışmağa sözün mü galmış?
Sattın bu milletin pambığın, neftin . . .
Bazara sürmeğe bezin mi galmış.
Rüstemhanlı , yüz kişiden aldıkları direktiflerle yazı yazan, söz söyleyen kişilerden olmadı. O, Azerbaycan hürriyet müdidelesinde, ana dilini yani Türkçeyi , kınından sıyrılmış bir kılıç gibi kullanarak veya başının üstünde bir bayrak gibi taşıyarak yaşadı. "Ana Dilim " şiirinde şöyle bir hassasiyet içinde:
Döyüşde kılınç tek sıyrıldı kından
Başımın üstünde bayrağım oldu.
Torpağım ikiye bölünen zaman
Bu dil, bölünmeyen torpağım oldu.
Ala Dağ, Gara Dağ, di seç, di ayır.
Dağları, basılmaz ordum sanmışam.
Harda birce kelme sözüm yaşayır
Oranı halalca yurdum sanmışam.
Azerbaycan toprağı, Rusya ve İran arasında parçal anıp bölündü. Kuzey Azerbaycan Rusya 'nın, Güney Azerbaycan'ın İran'ın sömürgesi oldu. Vatanın bölünmesine, Moskova'nın ve Tahran'ın bütün haskılarına rağmen Azerbaycan Türkçesi bölünmedi ve unutulmadı . Yalnız, Azerbaycan ordusu olmadığı veya derme çatma kuvvetler, sömürgeci devletler karşısında direnme gücü gösteremediği için Kuzey ve Güney Azerbaycan istiklalini kaybetti. Rüstemhanlı bir şair olarak vakarla yükselen, eğilmeyen, dağılmayan, ülkenin Ala Dağları 'nı, Gara Dağları'nı... mağlup olmayan orduları gibi gördü ve nerede kendi ana dilinden yani Azerbaycan Türkçesinden yaşayan bir kelime duyduysa orasını kendi vatanı bildi. Sabir Rüstemhanlı aynı zamanda "Bütöv Azerbaycan " ülküsüyle de yaşayan bir dava adamı. Bütov Azerbaycan: "Bütün Azerbaycan " , " Bir Azerbaycan " demektir. Bütöv Azerbaycan düşüncesiyle yaşayan kimseler Kuzey ve Güney Azerbaycan'ın yeniden birleşmesini, bütünleşmesini isteyen vatansever Azerbaycan Türkleri'dir. " Ayrılıg " şiirinde, Sabir Rüstemhanlı'nın Kuzey ve Güney Azerbaycan karşısındaki yürek acısını biz de hissediyoruz:
Ayrılıga ne var ki
Bir acı söz: Ayrılıg.
El at, bir yuva dağıt
Bir çiçek üz, ayrılıg
Dili bir, imanı bir
Yaxşısı, yamanı bir
Damarında ganı bir
Bakii-Tebriz ayrılıg!
Gün keçir yana yana
Sonsuz da varır sona
Biri birine ana
Gece gündüz ayrılıg!
Doğrusu ben, bir milletin müstakil yaşamasını, Sabir Rüstemhanlı'nın espri yüklü şiirindeki gibi ikinci bir örnekte okumadım.
Kargalar da m üstakillik sevir
Ağırlık edirmiş gibi çekisi.
Yanaşı oturmayıb
Bir budağda ikisi.
Heresi bir ağacın başında
Ağa gibi
Arxayınca yatıblar.
Sabaha gibi.
Sabir Rüstemhanlı'nın bu benzetmesi ve değerlendirmesi, bana çok tesir etti. Uzun yıllardan beri, ne zaman ağaçların başında " ağalar gibi kurulup kalan kargalar" görsem aklıma Sabir Rüstemhanlı'yla birlikte hep Sovyet emperyalizminden kurtulan, tek başına kalan bugünkü müstakil Azerbaycan geliyor. Sabir Rüstemhanlı, vatan mefhumunu bize ne kadar tabii duygularda anlatıyor:
Veten bir içim sudur
Yandigca adlanan ocağdır
Daddıgca, dadlanan arzudur.
Bir dere bahar leysanıdır
Yirmi bir Azer'in ganıdır.
Ce va d Han 'ın geti yeri dir.
Sabir'in fexriyye şiiridir
Dağları dumanda yiten
Veten
Veten!
Sabir Rüstemhanlı, sevgili eşi Tenzile Hanım ve ben, 1 9 9 1 yılında Gence şehrine gittik. Orada, Gence Üniversitesinde benim için unutamayacağım bir gün yapıldı. Üniversiteden ayrılırken, kırk beş-elli yaşlarında bir Geneeli yanıma yaklaşarak dedi ki: "Biz gözlüyoruz ki, Sabir Rüstemhanlı bu ülkeye prezident olsun! " Prezident, Azerbaycan Türkçesinde cumhurbaşkanı yerine kullanılan bir kelime.
-Ben de gözlüyorum! dedim. Ben Rüstemhanlıları önce gıyaplarında tanıdım. Sonra ilk defa Ankara'da karşılaştık; sonra İstanbul 'da ve Baku'de. Hani bizde bir söz vardır, bilirsiniz. Biz deriz ki: " Köroğlu'nun gitmediği yere şöhreti gider!"
,
Sabir Rüstemhanlı da, Türkiye'ye gelmeden ünüyle, şöhretiyle gönlümüzde yer etti. Şimdi kimin söylediğini hatırlamıyorum. Bir toplantıda denildi ki: "Azerbaycan'da bir adam Stalin'in büstünü satıyormuş. Sabir Rüstemhanlı, adamı çevirerek sormuş: -Kaç rubleye satıyorsun bu büstü? Adam fiyatını söylemiş. 25 ruble mi demiş 30 ruble mi; bilmiyorum. Sabir Rüstemhanlı, adamın söylediği parayı çıkarıp vermiş. Sonra Stalin'in büstünü başının hizasına kadar kaldırarak büyük bir öfkeyle yere çarpmış. Kanlı diktatörün pas bıyıklı büstü belki kırk parçaya bölünmüş. Rüstemhanlı , bazı parçaları tabanının altında ezerken adama haykırmış:
-Sen demiş, bu, Azerbaycan celladının büstünü burada nasıl satarsın? Red ol ! Red ol ! Red ol ! " Azerbaycan Türkçesinde red ol, " defol " karşılığında bir kelime. B en , Ankara'da bu hadiseyi diniediğim zaman Sabir Rüstemhanlı'yı birdenbire ruh ikizirnmiş gibi sevdim. Çünkü ben de Stalin'den nefret ediyordum. Stalin'i, Türk ırkının, Türk dilinin, Türk vatanının, Türk maneviyatının en canavar ruhlu düşmanlarından biri olarak görüyordum. Mehmed Akif Ersoy'un Çanakkale'deki kahramanlarımızı anlatan o muhteşem şiirini okurken nedense aklıma Stalin geliyordu:
Dedirir-yırtıcı, his yoksul u, sırtlan kümesi,
Varsa gelmiş, açılıp mahbesi, yahud kafesi!
Ben Stalin'i hep ininden veya kafesinden kaçıp gelen o yırtıcı, o his yoksulu sırtlanlara, canavarlara benzetmişimdir. Ve onun, Türkistan'ı ve Azerbaycan'ı Marksizm'e çekerek sömürme planlarını, yamyamların ve vahşi Hinduların üzerimize saldırmaları gibi görmüşümdür. Dolayısıyla Sabir Rüstemhanlı'nın Stalin'in büstünü kaldırıp yere çarpmasını yüreğimi soğutan bir hareket olarak alkışlamışımdır. Ve tabii olarak merak etmişimdir: Kimdir bu Sabir Rüstemhanlı? Nasıl bir adamdır?
·
84 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.