Çağdaş Özbek edebiyatının temellerinin atılmasında en önemli etkiye sahip olan Çolpan'ın "Gece ve Gündüz" romanı henüz çok yakın bir tarihte Türkiye Türkçesine aktarıldı. Hain ilan edilip tutuklanılmasından çok kısa bir zaman önce yazmıştır bu romanı ve roman isminden de anlaşılacağı üzere aslında Gece ve Gündüz olarak iki kısımdan oluşmaktadır. Ancak tutuklandıktan sonra Çolpan'ın birçok eseri yok edilmiştir ve eserin de yalnızca Gece kısmı elimizde bulunmaktadır. Bu bölümde Rusya'nın hâkim olduğu baskı döneminde Türkistan'da yaşanan toplumsal, sosyolojik ve siyasi manzaralar açıkça gözlenebilmekte ve aynı zamanda yaşanan kaos dönemi içerisinde oluşturulmaya çalışılan cehalet toplumu içerisinde dayatılanlar ve kadınların yaşadığı zorluklar anlatılmaktadır. Cedit edebiyatının Özbekistandaki en önemli temsilcilerinden olan Çolpan, Cedit hareketinin yenilenme, çağdaşlaşma hedeflerine aslında o dönem neden gerek duyulduğu ve bunun Türkistan toplumundaki yansımalarını konu edinmiştir eserde.