Türk siyasi tarihinde devlet yönetiminde söz sahibi olmuş; dönemine ve tarihe damga vurmuş çok başarılı idarecilerden birisidir. Türk tarihinde Bilge Tonuyuk, Çandarlı ailesi, Sokollu Mehmed ve Köprülü ailesi gibi emsal olmuş nadir örnekleri vardır. Türkistan'dan Anadolu'ya, Hazar Denizi'den Umman sahillerine, Karadeniz'den Kızıldeniz'e kadar uzanan; içerisinde çok farklı ülkeler, iklimler, diller, etnik gruplar, dinler, mezhepler ve sayısız hizipler bulunan cihanşümul Selçuklu Devletinde otuz yıl muktedir otorite olmuştur. Asıl ismi Hasan'dır, yerel yönetici bir aileden gelmedir, iyi bir eğitim almıştır. Önce Gazneliler devletine daha sonra Selçuklu devletine hizmet verecektir, temayüz edip adeta bir yıldız gibi parlayacaktır. Bu eser Sultan Melikşah'a sunulmak üzere bizzat sultanın talebi üzerine kaleme alınmış. Eser idari, askeri, mali, hukuki ve içtimai konularda yerine göre nasihat, yerine göre talimat, yerine göre tavsiye içeriği barındırır. Çok çeşitli konularda fasıllar halinde ele almış. Saraya ,divana, devlet ricaline, memurlara, yetki ve sorumlulukları anlatmış. Mali olarak devletin gelirlerini, adaletli vergi ve gelir dağılımını işaret etmiş. İdari konularda eyalet yönetimini, yöneticilerin nasıl seçileceği, halka nasıl davranmalarını açıklamış. Her etnik grubun idarede ve orduda temsilcisi olmasını öğütlemiş. Askeri konularda ordunun organizasyonu, silah ve erzak temini gibi konuları anlatmış. Adli konularda kadılara içtihadi bilgileri vermiş. Farklı hiziplerle olan mücadelesini bazı fasıllarda anlatmış, özellikle İsmaili ve akıbetini hazırlayacak olan Haşhaşileri üstüne basa basa vurgulamış. Her fasılda anlatmak istediği fikri bir yada birkaç örnekle izah etmiş. Bunu yaparken belli bir kaynağı referans göstermiş. En başta âyet, hadis daha sonrasında menkıbe ve rivayetler ile desteklemiş. Bu menkıbe ve rivayetler dört halife, sahabiler, Gazneliler, Samanîler, Sasaniler devirlerinden kişileri ve olayları ele almış. Nizamülmülk belirttiğimiz gibi çağına damga vurmuş ve kendini tarihe mâl etmiş. Çok yönlü bir kişiliği var. Eserde, Devlet yöneticisi, bürokrat, asker, alim, fakih(Şafi fıkhına fetva verecek kadar hakim ve eğitim sahibi) olarak karşımıza çıkıyor. Kurduğu Nizamiye medreseleri ekolünü çağların ötesine taşıyor. Yetkin bir kalemi var, fasıllar ve örnekleri tutarlı. Bu konulara meraklı olan okurlara kesinlikle tavsiyemdir. İyi Okumalar.

SiyasetnameNizamülmülk · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20183,460 okunma

·

39 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet karataş