Çengiz Devleti’nde Yazı
İbn Nedim, Fihristinde der ki "Türklerin yazıları yoktur. Fakat tahta üzerine işaretler yapıyorlar" İbn Nedim, şu halde Göktürk alfabesini yazı olarak kabul etmeyip onu tahta üzerine, yapılan işaretler olarak kabul ediyor. Bu kerime, oyun yazı, Çang -Çun’un dediğinin aynıdır. Çinliler de Göktürk yazısını yazı olarak kabul etmemiş oluyorlar. Zira bu köşeli olup, daha ziyade kazıyıp yazmaya müsaitti. Buna karşılık Uygur yazısı Arap yazısı gibi bitişikti. Bu itibarla Uygur alfabesi yazı sayılmış, Göktürk alfabesi yazı sayılmamış, Türkler yazıdan, alfabeden mahrum bir kavim gibi yazılı kaynaklara geçmiştir.
Sayfa 54
·
1 artı 1'leme
·647 görüntüleme
Çengiz’in yanında bulunan Çinli Rahip Çangçun diyor ki: “Moğollar yazıyı Naymanlardan öğrendi. Nayman hanının maiyetinde bulunan Tata Tunga adındaki 'Uygur'u esir alıp, onu evladlarının muallimliğine tâyin etti, ve onu yazı işlerinin idaresiyle vazifelendirdi. Bu hadiseden önce Moğollarda yazı yoktu. Onların kendi aralarında ve diğer devletlerle haberleşmeleri şifahî idi. Fakat ağaç ve kayın ağacı kabakları üzerine bazı işaretler yaparlardı. Bu tip kertme, oyma yazı Macaristan'da da olmuş, Avarlar da bunu kullanmışlardı. Bunlardan bazı örnekler kalmıştır.”
“Çengiz’li ülkesinde eskiden Orhun yazısı bilinmiş, onu kullananlar da çıkmıştır. Daha sonra kâtipler Uygur yazısını kullandılar.”
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.