Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.36
Gönderi
Sürekli Yeni- Yeni ile Hep Aynı'nın diyalektıği: DeğişEmeyen Modernizm
Şehrimde bir iki dersine katıldığım #cengizçakmak felsefe hocamın önerisi ve de benim için adeta bir kült haline gelen Modernizmi çözümleme adına okudum. 20yy'ın önemli 3 Alman düşünürünün modernliğin kırıntıları, paçavraları ve de artıkları dedikleri fragmanlarından yola çıkarak anlamlandırma çabalarını...
_ _ _ Bundan sonrası mecburen _ _ _ SPOILER İÇERİR_ _ _ _ _
Giriş bölümünde; ilk kez modernizmden söz etmiş ve "modern hayatın ressamı" denilen ünlü şair #badualaire 'in "Şimdinin yeniliği" ve zamanı ile parası bol olan burjuva Dandy'lerin güzelliği kendi şahıslarında yeşertme isteklerini dillendirmesi, modernliğin onunla birlikte #nietzsche 'den #marx 'a uzanan ilk eleştirileri, Berman'ın Marx'ı ilk modernist olarak kabulü, Nietzsche'nin "Hep aynı olanın ebedi dönüşü" diye zamanın süreksizliği anlatım ve modernlik tanımı oldukça dikkat çekiciydi.
Kitapta ilk anlatılan ve modernliğin ilk sosyoloğu olarak nitelenmesiyle dikkati çeken #simmel ; Lazarus ve Stendhal'den etkilenir ve ünlü düşünür Ernst Bloch'un öğrencisidir. #paranınfelsefesi adlı eseri aslında çağın felsefesini içerir. Duyuların Sosyolojisi dediği Psikolojik Mikroskobi yöntemi, hepimizin fragmanlardan ibaret olduğu, geçmişin fragman olarak ulaştığı ve bilginin de parçalı olduğunu anlatan görüştür ve Sosyolojik İzlenimcilik olarak bilinir. Ona göre Berlin sosyolojik estetiğin kentidir, Rodin'in heykelleri modern ruhun çok yönlü ifadesi ve müzik gerçek moderndir. Metropollerde insanlar Nevrasteni veya aşırı uyarılmış ve bitkin düşmüş sinirlere maruz kalıp öznellikleri dümdüz edilmektedir. Ona göre anlık olanın çabuk yorumlanması ve düşüncenin estetikleştirilmesi vardır. Dickens'ın Kasvetli Ev eserinde, toplum ilişkilerinin labirent olarak nitelenmesi Simmel'in de çıkış kaynağıdır ve meta metropollerdeki yeni orta sınıflar için moda olmuştur. Ayrıca yazarın 19yy edebiyatını, yolcuları uzun tren seyahatlerinde oyalamak amacıyla yazılmış edebiyat olarak nitelemesi de ilginçti doğrusu.
Simmel'in öğrencisi ve Kierkegaard, Lukacs ile Marx'tan etkilenen #kracauer ise, sosyoloji ve mimari okumuş bir gazetecidir. Şeyleşmiş dünya yolunun materyalizm üzerinden değil içten geçtiğine inanır. Ona göre, burjuva kültürünün yüzeysel ilk yorumu Der dedektiv kitabında verilir. Sonraki denemesinde Berlin/Paris karşılaştırmasında şehir hayatının tesadüfi fragmanları peşine düşüp modernliği anlamaya çalışır. Proust gibi kayıp zamanı değil kayıp tarihi arar Paris'te. Sonsuz sokaklarında zaman boş, tarih dışı bir zamandaki gibidir avangard Berlin! Metropollerdeki "endişe" denen bunalımı Benjamin gibi burjuva pasajlarında arar. Beyaz yakalı işçiler denemesinde, orta tabakanın mekanlarının artık oteller ve Cafeler olduğunu söyler. Mekansal imgeler ise toplum rüyalarını temsil eder. Kitle Süsü eserinde Revü kızları'nı sosyolojik olarak inceler. Fotoğraf ölüm korkusu ile şimdinin kaosudur. Sinema ise, efektlerden oluşan total sanattır, zevke tapınmaya yönelik yerlerde gösterilir ve içinden minik bir düşünce bile sızmaz. Marksist değil Anarşist sayar kendini. Benjamin’in Baudelaire hakkında yaptığı gibi Offenbach hakkında toplumsal biyografi yazar ve modernliğin izlerini sürer.
#benjamin ise; gerçeküstücü modernlik projesi olan 'Modernliğin Tarih Öncesi' fikrini sunar, bitiremediği #pasajlar eserinde. '19yy Kapitalizmin yükseliş çağında bir Lirik Şair' adlı denemesinde Baudelaire hakkında yazar. Mit modernliğe nüfuz edip dünyanın uykuya dalmasını sağlar ona göre ve meta denen gizemin kilidini açmak gerekir. 3 labirenti (pasaj, şehir ve yeraltı) incelemeye koyulur.
Modernliğin anahtarı taşlarının (metafor: Ensar'ın Katedral adlı gravüründe Katedral taşının altındaki kitle tasvir edilir) altından açığa çıkarılmalıdır. Amacı "yaşayan dünyanın" değil, "geçmişin fragmanları"ndan kurtarılmasıdır. Klasik tarih en büyük uyuşturucudur ve tarihe alegorik değil koleksiyoncu yaklaşım (tarihin artıklarını bir araya getiren gerçeklik montajcısı) gerekir. Gizli geçmişin hatırlanması yoluyla uyandırmak için rüya alemini tanıyıp imha etmek gerekir. Marx'tan etkilenerek gerçeküstücü çıkış noktasıyla yeni diyalektik tarih yazımı yöntemi (diyalektik, nüfuz ve geçmiş burçları çağdaş haline getirerek)geliştirir. Pusanias'ın Yunanistan'a yaptığını Paris’e uygular. Şehrin planına ilişkin kızılötesi bilgiler ile topografına ilişkin morötesi bilgilerden türetim ile aydınlatılmış imgeler peşine düşer. Fotoğraf makinesinin o ana ölüm sonrası şoku vermesi gibi fotoğraf metaforundan yararlanır. Pasajlar, şehirlerin yeraltı yaratığının fosillerini içeren mağaralar ve son dinozor kapitalist tüketiciler de meta denen bitki örtüsü peşindeki kitlelerdir (Meta fetişizmi). 19yy'da evler (ve iç mekan eşyaları) insanların muhafazası gibidir, günümüzde ise otel odaları. İç mekanlarda da ikamet eden nesnelerin izlerini araştıran Polisiye Roman türü doğar. Dünya fuarları meta fetişizminin hac yerleridir ve modernliğin hayati özelliği, Yeni ile Hep aynı'nın diyalektiğidir.
Kisaca; Simmel'de gerçekliğin tesadüfi fragmanları Kracauer'de önemsiz yüzeysel dışavurumlar, Benjamin’de ise diyalektik imgelerdir. Bu 3 Alman'ın modernliği arayış yolunda belirttiği sorunlar, günümüz dünyasında mesela ortak anlamlar bulabilme başarısızlığın evriliyor (Eagleton) modern hayat! Sürekli Yeni veyahut Yeni ile Hep Aynı'nın diyalektıği olarak tanımlanan Modernizm, bizi @metiskitap 'ın "Hindi satıcısı" kapak resmindeki gibi asılı kölelere çevireli çok (Yüzyıl önce bu kitapta yazılanlar gibi) olmuştur kimbilir! Eser, sanayileşme ile birlikte başlayan ve her dala sirayet eden modernite'yi çözme çabaları yanı sıra, önemli üç düşünürün benzer bileşkeye farklı yollardan ulaşım ve yazarın geniş özetin yanında sonuç çıkarabilme denemelerini DE içeriyor.
·
96 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.