Okuduğum en iyi romanlardan biri Sekizinci Hayat. Muhteşem, çok etkileyici, bitirdiğinizde hem büyülenmişsiniz gibi hissettiren hem de koca bir boşluğa düşürerek sizi aslında koca kitap boyunca nasıl masal gibi bir hikâyenin içine hapsettiğini fark ettiğiniz metinlerden biri.
Gürcü bir ailenin yedi kuşak hikâyesini işliyor genç yazar Nino Haratischwili. Yedi bölüme ayırıp her birini ailenin bir ferdinin hikâyesine adadığı bu aile destanıyla beraber de okuru yirminci yüzyıl Gürcistan ve SSCB tarihine alıp götürüyor. Ailenin yedinci kuşak ferdi olan anlatıcı, büyük büyük büyükbabasının hikâyesiyle başlıyor anlatmaya; buna paralel olarak da yirminci yüzyıl başlarında Tiflis’e gidiyoruz. Yavaş yavaş her kuşaktan birinin hayatının anlatımıyla bugüne doğru gelirken Birinci Dünya Savaşı’nın sonu, Bolşevik Devrimi, İkinci Dünya Savaşı, Soğuk Savaş, SSCB dönemi, Çernobil, Afganistan, Berlin Duvarı, Gorbaçov ve Yeltsin dönemleri ve SSCB’nin ayrılışı gibi tarihin dönüm noktalarına, kısacası koca bir yüzyıl Gürcistan ve SSCB tarihine tanıklık ediyoruz.
Bir aile ağacı yavaş yavaş gözümüzün önünde şekillenirken, aslında sıradan insanların hayatlarının kaçınılmaz olarak politikayla ne kadar iç içe olduğunu, küçücük tesadüflere ya da pamuk ipliğine bağlı gibi görünen siyasi karar ve olayların insanların, ailelerin kaderini ne kadar trajik biçimde şekillendirebileceğini, evinin kapısını kapatıp oturma ya da kendi halinde yaşayıp gitme, hayatını ‘kendince’ idame ettirme sanrısının ne büyük bir yanılgı olduğunu görüyoruz.
Muhteşem detaylarla ilmek ilmek işlenmiş bir aile hikâyesi anlatıyor Haratischwili. Uzun bir zamana yayılmış, yedi nesilde pek çok ferdin hikayesini anlatmasına rağmen ne tekrara düşüyor ne de okuru anımsamakta zorlanacağı noktalara boğuyor. Ya da başından sonuna öyle efsunlanmış gibi okuyorsunuz ki hiçbir detayı değil unutmak aklınızdan çıkarmak mümkün olmuyor.
Bir yanıyla çok hüzünlü, yüreğinizi deşen bir hikâye; dediğim gibi siyasetin, dünya düzeninin çarklarının arasında öğütülen bir ailenin anlatımı. Fakat bir yanıyla da masal gibi; koca bir aile destanını halı gibi dokuyarak önünüze sererken öyle bir anlatımı var ki Haratischwili’nin, okuduğunuz tüm acılar için gönlünüzü de alıyor sanki. Büyülü gerçekçi bir anlatımı yok aslında ama aileden hayatını kaybedenlerin bahçede iskambil oynadığını gören Stasia’yla Marquez’in Ursula’sını anımsatıp tebessüm ettiriyor ya da nesilden nesile aktarılan çikolata tarifinin lanetiyle masalsı bir atmosfer yaratıyor bir anda. Her bir kuşakta olayları da öyle bir kurguluyor ki anlattığı dönemin tüm ruhunu o kuşağın hikâyesinde solutuyor ve tempo hiç düşmüyor. Her dönemin şartlarına göre acılar yaşanıyor, hayatlar şekilleniyor ve kitabı elimizden bırakabilirseniz dönüp baktığınızda film şeridi gibi bir ailenin ve bir yüzyılın gözlerinizin önünden geçtiğini fark ediyorsunuz. Bu yanıyla da okurken hem içinden çıkamadığınız, çıkmak istemediğiniz hem de yer yer uzaktan bakmaktan da büyük keyif aldığınız kitaplardan biri Sekizinci Hayat.
Sayfalarca yazabilirim bu kitapla ilgili ama sanırım söylediğim her şey aynı yola çıkar: Bayıldım bu kitaba. Biraz Yaban Kuğuları, Middlesex gibi bir ailenin birkaç kuşak hikayesiyle bir ülke tarihinin bir yüzyıllık bölümünü anlatan, okuduğum diğer kitapları da anımsattı. Bunları sevdiyseniz Sekizinci Hayat’ı da seversiniz ya da tam tersi. Ama bana göre Sekizinci Hayat bu temada yazılmış en iyi romanlardan biri kesinlikle.
![[̲̅t̲̅a̲̅m̲̅e̲̅r̲̅] ☾ okurunun profil resmi](https://r2.1k-cdn.com/sig/size:96/plain/https%3A%2F%2F1k-cdn.com%2Fresimler%2Fuyeler%2F325014_1710085179_AxDAP.jpg){kind=small}
