Dinlere ve din adamlarına hayır!!
Voltaire, ateşler içinde yanası, kazığa oturtulasi, giyotin giyotin gezdirilesi bir yazar, bir filozof, bir düşünce adamı. Ve onun en bilinen eseri Candide...
François Marie Arouet, ya da bilinen adıyla 
Voltaire . Öncelikle size bu değerli filozofu ve düşün adamını biraz tanıtmak istiyorum, böylece yukarıdaki övücü sözlerimin(!) ne demek olduğunu anlayabiliriz.
Voltaire, 17.yy'in sonlarına doğru Paris'te doğmuş. Fransız yazar cılız, zayıf bir bebeklik geçirmiş, çok yaşamaz demişler ama seksendört yıl dolu dolu bir ömür geçirmiş. Papaz okulunu bitirmesine rağmen din adamı olarak değil kültür adamı olarak çıkmış okuldan. Ama ondan istenilen şey dinsel inanca da bağlı kalması. Çevresi tutucu, ama çevresine hoş görünmeye çalışmıyor, kendi doğrularında ilerliyor. Zamanın Avrupa'si Rönesans ve reform hareketleri ile sarsılmış, aydınlanma fikirlerinin değer bulmaya başladığı bir dönem olsa da hala kilise baskısı altında olduğunu belirtmek isterim. Voltaire gibi fikir insanlarınin da düşmanlarinin çok olduğunu belirtmek de fayda var.
Voltaire'in düşünce yapısı hakkında söyleyeceklerimiz var. Dinsel anlamda kendi çizgisinde ilerlediğini söylemiştik. Tanri'ya evet, ama kiliseye, din adamlarına hayır. Kilisenin ve din adamlarıninin insanların üzerinde büyük bir baskı oluşturduğunu, onlara yaşam alanı birakmadigini, kilisenin yaşamdan çekilmesi gerektiğini savunmuştur. Verdiği eserlerde de bu fikirleri açik açık söyleme cesaretini göstermiştir. Hatta zaman zaman kiliseyle ve papazlarla dalga geçer, alaya alır. Bu alay, dönemin Avrupa'sinda hoş karşılanan bir tutum değildir. Bu yüzden hapis yatar, sürgün edilir, en sonunda da Paris'ten kovulur.
Rönesans'ta başlayan aydınlanma hareketi, karşısında kilisenin sopası engizisyon mahkemelerini buldu. Bu mahkemeler kafasına göre halkı yargıladı, astı, yaktı, sürgün etti. Örneğin Bruno, günah işlediği için yakıldı. Galileo, dinsel inançla çatıştığı için ölüm cezasına çarptırıldı. O dönemde yuzbinlerce insan, dinsel inanca ters düştüğü için yakılmıştır. Voltaire ve diğer aydınlanma filozofları yargı yetkisinin kilisenin elinden alınmasını isterler. Onlara göre adalet dinden bağımsız olmalıdır. İnsanlar günah işlediği için ölüm cezasına çarptırılmamalidir. Yargı devlete bırakılmalıdır. Mahkemeler bağımsız olmalıdır. Gerçi burası biraz çelişki barındırıyor, çünkü zamanın Avrupa'sinda devletler kiliseyle ortak çalışıyordu zaten. Kilisenin sözünden cikmak sozkonusu değildi birçok krallık için.
Kilise işi öyle abarttı ki , doğal afetlerin sorumlusunu insanların inançlarından sapmaları olarak değerlendirdi. 1755 Lizbon depreminde sorumlu dine, daha doğrusu kiliseye karşı çıkan insanlardı. Tanri'da onları yeryüzüne bir felaket göndererek cezalandirmisti. Bizde hala boyledir bu arada.
Kısaca toparlarsak, voltaire, kiliseye ve din adamlarına karşıydı. Mutlakiyetci bir feodal sisteme karşı, hukuk çare olabilir ancak. Hukukuda laik sistem desteklemelidir. Bu fikirler voltaire'in tanrici yani deist bir inanca sahip olduğunu gösteriyor. Bugün Avrupa'da kilise son derece uysal bir konumdadır. Halk, cenazeler ve bayramlar dışında kiliseye pek gitmezler. Kilisenin etkinliği minimumdur, simgeseldir. Böyle bir durumda görüşü farklı olabilirdi tabii.
Candide voltaire'in en bilinen eseri. Savunduğu fikirleri bu eserde bol bol görebiliyoruz. Başına türlü belalar gelen, bir insanın yaşayabileceği ne kadar felaket varsa yaşayan candide buna rağmen daha iyi bir dünya için dolanır durur. İyimserliğini korumaya çalışır her şeye rağmen. Sonunda yolu Tekirdağ'a kadar düşer. İnzivaya cekilir. Güzel bir hikayeydi. Akiciydi.
İyi okumalar....
·
466 görüntüleme
Çok güzel bir inceleme olmuş 👏 Son zamanlarda din kavramı o kadar konuşulmak durumunda kalıyor ki ülkemizde, farklı yüzyıllardaki farklı toplulukların bakış açısını da değerlendirmek için keyifle okudum. Teşekkür ederim 🌸
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.