“Şükrün derecesi, gelen ni’metlerin mikdârına bağlıdır.”
Bir fabrikada çalışan ve şartları aynı olan iki işçi, aynı işi aynı şekilde yaparsa; aynı ücreti almak zorundalardır. Bu âdâlettir.
Lütuf ise meccânen [karşılıksız] vermedir.
Bir adamın elinde yedi şeker olsa, yoldan geçen iki çocuğu durdursa ve birine dört diğerine üç şeker verse; üç şeker verdiği çocuğun isyân etme hakkı yoktur, çünkü bu yaptığı bir lütuftur.
(Lâ teşbih velâ temsil: Benzetme olmaksızın, Allah'ın zâtını hiçbir şeye benzetmemekle beraber)
Allah-û Teâlâ’nın dünyâda “Lâtif” [Lütuf ve ihsân sâhibi] sıfatı tecelli etmiştir.
Bu sıfatta eşitlik yoktur. Herkese dilediği kadar dilediğinden nasîb eder. Ancak dünyada ne kadar nîmet ihsân ederse, ahirette o nîmetin çokluğu kadar hesap sorar… “Rızk” insana nasip olan nimetlerin tamamıdır. [Sıhhat, mal, ilim, müslüman ana-babadan, müslüman bir memlekette dünyaya gelmek ilh.]
Bu nimetlerin şükrü, dil ile “çok şükür” demekle olmaz. Buna "hamd" denir.
Hamd dil ile, şükür beden ile yapılandır.
Göz nimetine şükür, Allah-ü teâlânın bakmayı yasak ettiği yere bakmamak ile olur.
Yiyeceğin şükrü ona ihtiyâcı olanla paylaşmak ile olur.
İman nimetine şükür, ondan mahrum olanlara, ulaştırmak; öğrenmelerine vâsıta olmak ile olur.
Malın şükrü zekât ile olur!
“En faziletli insan, malı ile, canı ile Allah yolunda cihad eden mümindir.”
[Buhârî]
“Cihâd”a farz ibâdetlerdeki gibi bir sınır koyulmamıştır [sayısı ve miktârı yoktur].
Herkes üzerindeki nimetler mikdarınca bundan mesûldür!.. [Bu sebeple risk teşkil eder ki elinden gelenin fazlasını yapmakla ifâ etmeye çalışmalıdır.]
“Hakiki müminler, Allah yolunda cihad eder, kötülenip kınanmaktan korkmaz.” [Mâide Sûresi 54. Âyet-i Kerîme]
“Asıl mücahid, nefsi ile cihad edendir.” [Tirmizi]
“Kâfirlere karşı malınızla, canınızla ve dilinizle cihad ediniz!”
[Redd-ül-muhtar]
“Herkes, kendisi için cihad eder, faydası kendinedir.”
[Ankebût Sûresi 6. Ayet-i Kerîme]
“Hakîki müminler şunlardır ki, Allah ve Resulüne iman ettikten sonra, imanlarında şüpheye düşmeyip Allah yolunda malları ve canları ile cihad edenlerdir.”
[Hucurât Sûresi 15. Âyet-i Kerîme]
“Fi-Sebilillah cihâd eden,
Cenneti hak eder.” [Taberâni]