John Locke (1632-1704): John Locke 29 Ağustos 1632'de İngiltere'nin Somerset kentinde, Püriten bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Locke'un avukat olan İngiliz İç Savaşı'nda yüzbaşı olarak da görev yapan babasının İngiliz hükümetiyle iyi ilişkileri vardı. Sonuç olarak, Locke çok iyi ve farklı dallarda eğitim alma olanağı buldu. Locke, 1647'de, Londra'daki Westminster School'a devam ediyorken Kral Bursiyerliği'ni (ancak bir avuç seçilmiş öğrenciye verilen bir şeref) kazandı ve 1652'de Oxford'un en saygın okulu olan Christ Church'e girdi. John Locke'un metafizikle ve mantıkla yakından tanışması Christ Church'te oldu; sosyal bilimler yüksek lisansını yapıyorken, kendisini Descartes'ın ve (kimyanın babası sayılan) Robert Boyle'un çalışmalarına iyice verdi; meslek olarak doktorluğu seçti.
Locke, 1665'te tıbbi tedavi için Oxford'a gelen Lord Ashley (Whig [liberal]) partinin kurucularından biri ve daha sonra Shaftesbury Kontu) ile dostluk kurdu. İngiltere'nin en mahir devlet adamlarından biri olan Lord Ashley, Londra'da yaşaması ve kişisel hekimi olarak çalışması için Locke'u davet etti, bunun üzerine Locke 1667'de oraya taşındı. Lord Ashley'nin gücü ve sorumluluğu arttıkça, Locke'un sorumlulukları da arttı; çok geçmeden de kendisini ticaret ve sömürge işleriyle uğraşırken buldu. Lord Ashley'nin üstlendiği projelerden biri, Yenidünya'daki Kuzey ve Güney Carolina'da sömürge yerleşimleri kurmaktı ve Locke, o toprakların anayasasının yazılmasında"_ görev aldı. Locke'un felsefi tartışmalarla ilgilenmeye başlaması bu dönemde oldu.
Lord Ashley'nin artık hükümette olmadığı 1674'te, Locke tıp diploması almak için Oxford'a döndü ve sonra Fransa'ya giderek zamanının çoğunu Protestanlıkla ilgili bilgi edinerek geçirdi. Locke, 1679'da İngiltere'ye dönünce kendisini anlaşmazlıkların ortasında buldu. ll. Charles ile parlamento arasında denetimi ele alma kavgası sürerken ve ufukta devrim olasılığı belirmişken, krala ve kardeşine karşı bir suikast girişimine adının karışması üzerine Locke ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Locke, büyük değer verilen Two Treatises of Government (Yönetim Üzerine İki İnceleme) adlı çalışmasını da yine bu dönemde yazdı.
Locke, başka felsefe okullarının (söz gelişi, Platon ve Descartes okullarının) ortaya attıkları bir anlayış olan, insanın doğuştan gelen temel nitelikteki ilkelerle ve bilgilerle dünyaya geldiği anlayışına karşı çıkar. Bu fikrin tüm insanların belirli ilkeleri evrensel olarak kabul etmeleri anlamına geleceğini ve evrensel olarak kabul edilmiş ilkeler olmadığına (olsaydı bile doğuştan gelen bilginin sonucu sayılamayacağına) göre, bu fikrin doğru olamayacağını savunur.
Örneğin, insanların ahlaki düşünceleri farklıdır, öyleyse ahlaki bilgi doğuştan olamaz. Locke'un bunun yerine benimsediği görüşe göre, insanlar deneyimle bilgiler edinen birer tabula rasa ya da boş, yazısız bir levha gibi doğarlar. Deneyim, basit (duyulara, düşünmeye, duyumsamaya dayalı) fikirler yaratır; basit fikirler de birleşerek (kıyaslama, soyutlama, birleştirme yoluyla) daha karmaşık bir hal alır ve bilgiyi oluşturur.
Locke Hollanda'da sürgünde yaşıyorken, belki de en tanınmış eseri olan ve yazmaya Fransa'dayken başlamış olduğu An Essay Concerning Human Understanding'i (İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme) bitirdi. Oranj Prensi William'ın İngiltere'yi istila ederek II. James'i (kardeşi II. Charles'ın ölümünden sonra tahta geçmişti) Fransa'ya kaçmak zorunda bıraktığı, böylece Şanlı Devrim'i başlattığı 1688'de Locke nihayet İngiltere'ye dönebildi. An Essay Concerning Human Understanding ve Two Treatises of Government ancak Locke'un İngiltere'ye dönmesinden sonra yayımlandı.
Şanlı Devrim, İngiltere üzerinde derin etki yarattı ve iktidarı monarşiden alarak parlamentoya devretti. John Locke bu dönemde bir kahraman olarak görülmekle kalmadı; Batı felsefesine yaptığı katkılar, onun insanlık tarihinin en büyük beyinlerinden biri olduğunu da kanıtladı. Felsefi çalışmalarında görgülcülük, epistemoloji, yönetim, Tanrı, dinsel hoşgörü ve özel mülkiyet izleklerini ele aldı.
Sayfa 100Kitabı okudu
·
30 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.