Kitapta öncelikle İbni Sina'nin yazdığı esere yer verilmiş. Evrenin, insan nesfsinin dereceleri ayrıntılarilmis. Sonrasında ilk felsefi öykü olan ve Yunan toplumuna ait Absal ve Salaman'a yer verilmiştir. Salaman Tanrıya yakinlasmis bir kralın oğludur ve Absal isimli bir kadın tarafından büyütülmüş ve o kadına bağlanmıştır. Babası olağanüstü güçleriyle onu bu kadından ayırmış ve veziri tarafından Zühre isimli bir kadına bağlanması sağlanmıştır. Sonrasında Salaman Zuhre'ye olan sevgisini də bırakıp Tanrıya yakinlasmis ve adaletli bir yönetici olmuştur. Tufan öncesinde oğlunun bu hale gelmesini sağlayan veziri ve bilgisi için ve kendisi ile bilgisi için çok dayanıklı ve yüksek iki tane ev yaptırmıştır. Bu öyküden etkilenen İbni Tufeyl ise Doğu'da ilk felsefi öykü olan Hay bin Yakzan'i yazmıştır. İbni Tufeyl de bu oykudeki gibi bir ihtimalle öyküye başlamış ve topragin karnının tanrı ruhuyla şişip yarılmasiyla dünyaya Hay'i getirmiştir. Hay insan olmayan ve coğrafi olarak uygun bir iklimde yirmi yaşına kadar insana ve doğaya ait bilgileri edinmiştir. Sonrasında ulaştığı bir giz için gökyüzüne yönelmiş ve Tanriya ulaşmak için çeşitli hareketler yapmayi ve nefis terbiyesini edinmiştir. Ancak Hay diğer yandan tüm canlilar aleminden farklı olduğunu da ogrenedursun adaya toplum hayatından uzaklaşıp Tanrıya yaklasmak isteyen Yakzan gelmiştir. Yakzan Hay'a konuşmayı öğretmiştir. Bunun yanında toplumuna gelen dini ve o dinin ibadetlerini de öğretmiştir. İkisi de Tanrıya yakinlasmis ve bu bilgileri Hay ile o topluma da öğretmek için adayı terk etmişlerdir. Ancak toplum hayatında insanların gerçek iman ve dini yaşamı değil çok küçük bir kısmını yerine getirerek Tufeyl'in deyimiyle 'dinle ancak bu dünyalarını düzene sokacak kadar meşgul olduklarini' fark ederek Yakzan ile birlikte tekrar adaya dönmeye karar vermişlerdir. Çünkü topluma yaratıcıyı ve gerçek inancı anlattıkça adeta onların küçük inançlarını da kaybedip ebedi cehennem hayatı yaşamalarına neden olmalarını istememislerdir. Kitabı okurken İslam felsefesi kavramları yanlarında Türkçeleri ile verilmiştir. Ancak kendi kendine oluşan ve adayı keşfeden Hay'in hayatını hem cografi hem biyolojik bilgiler yoluyla ispat yoluna giderek felsefi bir zemine oturtmak bence çok başarılı olmamış. Ve kendini yetiştiren Hay'in benim okurken anlamakta güçlük çektigim felsefi noktaları icsellestirmesi daha da şaşırtıcı. Ancak İslam felsefesi başarılı bir şekilde eserde yer bulmuş. *Ayrıca öyküde Salaman isimli hükümdarın toplumuna gidiyor Hay ve Yakzan. Bu da Absal ve Salaman'a ait benzer noktası. Ve Absal ve Salaman isimli Yunan öyküsündeki gibi Tanrıya yaklasmak üzerine kurulmuş bir öykü. Bu öykülerden sonra doğu toplumunda Şehabettin Sühreverdi "El Gurbetul Garbiye"eserini daha sonra ise İbnun Nefis "Er Risaletul Kamilliye'' eserini yazmıştır. *Bu kitap size Daniel Defoe'nin Robinson Crusoe'nu hatırlatmıştır umarım. Keyifli okumalar dilerim.

Hay bin Yakzanİbn-i Sina · Yapı Kredi Yayınları · 20214,671 okunma

·

1 artı 1'leme

·

11 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ayşe Geliç