Doğu'lu düşünce ve şiir adamı Hayyam'ın 1121- 1122 yıllarında ölmüş, zamanında dörtlükleri, yıldızlar bilgisi, bir terazi buluşu, dünyasına küsmüşlüğü, ermişliği, herkesten başka türlülüğüyle tanınmış, masallaşmış bir bilge olduğunu ve kendi eliyle yazılmış hiçbir yazısı bulunmadığını ve dörtlüklerinin ölümünden sonra şurda burda birer ikişer yazıldıktan sonra toplu halde ancak 15. yüz yıldan kalma kitaplarda görüldüğünü öğreniyoruz. Doğu'lu bir düşünce adamı olmasına karşın, daha çok Batı'da gerçek değerini bulmuş Hayyam. İran'ın en büyük bilgin ve bilgeleri arasında sayılmasının yanı sıra, dünyayı büyüleyen rübai türündeki ölümsüz dörtlüklerin ozanı. Edward Fitzgerald, rübaileri ilk kez İngilizceye çevirince Hayyam bütün dünyaya duyurulmuş. Ardından rubailerin taşıdığı felsefi görüş hakkında çeşitli yorumlar, incelemeler yapılmış. Hayyam rubailerinin dünyası ve felsefesi içinde doğa ile şarap ve o güzelim sevgililer birlikte yer tutar. Onu doğaya bağlayan büyük tutku, hemen hemen hiçbir dörtlüğünde şarapsız ve sevgilisiz işlenmemiştir. İçkiye ve sarhoşluğa ilişkin söyledikleri okuyanları yanılgıya düşürebilir. Hayyam için asıl sorun, içip içmemek değil, yüz yıllarca büyük günahların hepsini yüzleri kızarmadan işledikleri haldı; İslam dinini "namaz kıl, oruç tut, içki içme.. " gibi ilkelerde toplamaya çalışan, görevci, çıkarcı müslümanlık anlayışıdır. Hayyam'ın İran'da geç tanınması, rubailerinin asıl amacından kaydırılıp sevimsiz yorumlara sürüklenmesi yüzündendir. Ancak, Hayyam, yüzelli yıldan bu yana, derinleşen bir sevgiyle İran'ı sarmış, Firdevsi, Sadi ve Hafız gibi üç büyük ozanla birlikte dünya dillerinde ünlenmiştir. Mezarının bulunduğu Nişabur yeniden kurularak iç ve dış turizmin uğrağı olmuştur. Bizde Tanzimat'la canlanan Hayyam çevirileri Abdullah Cevdet'in, Rıza Tevfik'in, Hüseyin Rifat'ın, Ahmet Hayyat'ın, Asaf Halet'in çabalarıyla sürmüş ve Sabahattin Eyuboğlu, A. Kadir, Rüştü Şardağ'ın değişik usta işi çeviri tutumlarıyla günümüzde zenginleşmiştir.

Çek Şarabı, Sev GüzeliÖmer Hayyam · Akdeniz Kitabevi · 2004297 okunma

·

59 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Dilek Hayta