remle: XVIII. yüzyılın ilk yarısında Necidli Muhammed b. Abdülvehhâb’ın ortaya attığı dinî fikirler Arabistan’ın geleceği bakımından önemli sonuçlar doğurmuştur. Osmanlılar’a karşı bir Arap hareketi olan Vehhâbîlik XIX ve XX. yüzyılda Araplar arasında gelişen milliyetçilik hareketlerini etkiledi. İbn Abdülvehhâb’ın ortaya çıkmasından hemen sonra 1741 yılında Dir‘iye bölgesinin idarecisi Muhammed b. Suûd ile akrabalık kurdu ve bir antlaşma yaptı. Muhammed b. Suûd’un ölümünden (1765) sonra yerine oğlu Abdülaziz geçti ve 1788 yılında bütün Necid bölgesini hâkimiyeti altına aldı. Bundan sonra Mekke şerifi Galib ile on beş yıl (1791-1806) süren mücadeleye başlayan Vehhâbîler 1803 yılında ilk defa Mekke’yi zaptettiler. Mekke şerifi Galib yirmi beş günlük bir muhasaradan sonra Mekke’yi geri aldı. Vehhâbîler 1804’te Medine’yi ele geçirdiler. Diğer taraftan Basra körfezine, Yemen ve Hadramut’a kadar geniş bir sahaya yayılarak Irak ve Suriye’yi tehdide başladılar. Osmanlı Devleti süratle gelişmekte olan Vehhâbî tehlikesini bertaraf etmek için Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’yı görevlendirdi. Mehmed Ali Paşa 1818 yılında Dir‘iye’yi zaptederek Suûdî Emirliği’ne ağır bir darbe indirdi. İstanbul’a gönderilen Abdullah b. Suûd ile dört oğlu, Şeyhülislâm Mekkîzâde Mustafa Efendi’nin verdiği fetva üzerine idam edildiler (17 Aralık 1819).

XVIII. yüzyılın ilk yarısında Necidli Muhammed b. Abdülvehhâb’ın ortaya attığı dinî fikirler Arabistan’ın geleceği bakımından önemli sonuçlar doğurmuştur. Osmanlılar’a karşı bir Arap hareketi olan Vehhâbîlik XIX ve XX. yüzyılda Araplar arasında gelişen milliyetçilik hareketlerini etkiledi. İbn Abdülvehhâb’ın ortaya çıkmasından hemen sonra 1741 yılında Dir‘iye bölgesinin idarecisi Muhammed b. Suûd ile akrabalık kurdu ve bir antlaşma yaptı. Muhammed b. Suûd’un ölümünden (1765) sonra yerine oğlu Abdülaziz geçti ve 1788 yılında bütün Necid bölgesini hâkimiyeti altına aldı. Bundan sonra Mekke şerifi Galib ile on beş yıl (1791-1806) süren mücadeleye başlayan Vehhâbîler 1803 yılında ilk defa Mekke’yi zaptettiler. Mekke şerifi Galib yirmi beş günlük bir muhasaradan sonra Mekke’yi geri aldı. Vehhâbîler 1804’te Medine’yi ele geçirdiler. Diğer taraftan Basra körfezine, Yemen ve Hadramut’a kadar geniş bir sahaya yayılarak Irak ve Suriye’yi tehdide başladılar. Osmanlı Devleti süratle gelişmekte olan Vehhâbî tehlikesini bertaraf etmek için Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’yı görevlendirdi. Mehmed Ali Paşa 1818 yılında Dir‘iye’yi zaptederek Suûdî Emirliği’ne ağır bir darbe indirdi. İstanbul’a gönderilen Abdullah b. Suûd ile dört oğlu, Şeyhülislâm Mekkîzâde Mustafa Efendi’nin verdiği fetva üzerine idam edildiler (17 Aralık 1819).

306 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

remle