Kitap, çok önemli bir gerçeğe işaret ediyor; "...sadece başkalarıyla birlikte oluşturduğumuz bir dünyamız olduğu ve ancak sevginin bu dünyayı oluşturmamızı sağladığı gerçeğine." (s.244) Sibernetiği, biyolojiyi, antropolojiyi, psikolojiyi iç içe bir şekilde bulabileceğimiz kitap her ne kadar; isminden de anlaşılacağı gibi insan anlayışının biyolojik temellerine odaklansa da, o kadar çok konuyu içermektedir ki okuru genel anlamda her konuda bir fikir sahibi yapacak denli konu çeşitliliğine sahip. En çok beğendiğim şeylerden birisi -daha önce bir örneğini Baskın Oran'ın editörlüğünü yaptığı Türk Dış Politikası kitaplarında gördüğüm- bilgi kutucukları. Bir konuya başladığınızda o konuyla ilgili her türlü kavramı bilgi kutucuları aracılığıyla detaylı anlattığı yetmezmiş gibi kitabın sonuna da ayrıca sözlük iliştirmişler. Bu sayede okurun kafasında hiçbir boşluk kalmaması hedeflenmiş. Zaman algımızı, mekan algımızı, dünümüzü bugünümüzü bütünüyle sorgulatan bir kitap aynı zamanda: "Oluşumuz, özerk canlı sistemleri olma biçimlerimizin bir ifadesidir ve bunu belirleyen de bilişsel döngüdür. Bu süreğen yineleme yoluyla, oluşturulan her dünya muhakkak ki kökenini gizler. Şu anda yaşarız; geçmiş ve gelecek şu anda olmanın biçimleridir" (s.238) En ilginç bulduğum bölüm 9. bölüm oldu. Bu bölümdeki şempanze deneyleri daha önce Frans de Waal'in kitaplarında okuduğum örneklerin benzerleri. Bana bazı gerçekleri yeniden hatırlattı; kainatın merkezinde insançocuğu yoktur. Dünya bizim etrafımızda dönmüyor. Aynı bölüm içerisindeki Zihinsel Yaşantıya Deneysel Bakışlar isimli bölümdeki epilepsi deneyleri hala sürekli kullandığımız bazı soyut kavramların nasıl eskide kaldığını, insan benliğinin aslında ne kadar da basit bazı yapısal bozulmalar karşısında yitip gidebileceğini dolayısıyla yalnızca beyinde ve bedende vücuda geldiğini bir defa daha hatırlattı bana. "Bilme, bilen kişinin eylemidir; kökleri, kişinin canlı varlığında organizasyonundadır." (s.63)

Bilgi AğacıFrancisco J. Varela · Metis Yayıncılık · 201555 okunma

89 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Baran