Kitap ilk olarak bize şu temel soruların yanıtını sorgulatarak başlıyor "iyilik nedir?" ve "özünde kötülük olan birisi her zaman kötü olmaya devam eder mi?" Anthony Burgess, "Otomatik Portakal" kitabını başkarakterimiz olan 15 yaşındaki Alex'in bakış açısından anlatıyor. Dolayısıyla kötü birinin gözünden okuyacağımız bir kitap bizleri bekliyor. Hikayenin başında Alex küçük çetelerinin en küçükleri ve aynı zamanda en vahşisidir, aynı zamanda da zekidir, hatta yerine göre ne yapması gerektiğini gayet iyi bilmektedir. Alex'in başlangıçta insanlara yaptığı işkenceler, zorbalıklar, davranışlar bana tiksindirici gelirken ilerleyen zamanlarda arkadaşlarından yaşadığı ihanetler, hapishanede gördüğü zorbalıklar acındırıcı gelmişti, fakat herkes hak ettiğini bulur sözüne ithafen de bu şekilde yapılmış olabileceğini düşünüyorum. Kitapta Alex hapishaneyken suçluları topluma kazandırma algoritmasının hayata geçtiğini görüyoruz ve bu algoritma hayvanlara uygulanan şartlandırma konseptiyle birebirdir. Yapılan bu uygulamayla suçlu insanların aslında insanlıktan uzaklaşıp hayvanlığa yaklaştığı anlatılmak istenmiş benim fikrimce. Dediğimin altını açacak olursam tavuklara "bilibili" dediğinde yemek verilir bu yüzden "bilibili" sözcüğünü tavuklar duyduğunda direkt sesin geldiği kaynağa doğru koşmaya başlarlar. Alex'e de mide bulantısı sağlayan iğneler yapılıp dehşet içerikli, suç içerikli şeyler izletilip hayvanlara yapılan bu uygulama yapılmıştır ve sonunda suça dair şeyler Alexte mide bulantısı baş dönmesi gibi etkilere yol açmıştır. Fakat bu sefer de elindeki seçme hakkını almış olmuşlardır. Bu yönüyle elinde seçme hakkı olmayan birisine iyi veya kötü diyemeyiz fakat ne diyebiliriz? Artık o kişi ne siyahtır ne de beyaz, gridir yalnızca. Kitap iyi ve kötü kavramını bu kadar detaylı irdelerken bir şeye daha rastlarız okurken, Alex kötü şeyler yapmıştır ve cezası olarak hapishaneye düşmüştür, fakat Alex bu şartlandırma deneyine maruz kaldıktan sonra insanlar karşısında denenmek için çıktığında Alex hariç diğer insanların da aslında kötülüklere barınmış olduğunu görürüz. Oradayken sahneye bir çıplak kadın çıkartılır ve salondaki insanların davranışları değişir ve muhtemelen akıllarından kötü eylemlerde bulunmak geçer. Aynı zamanda hapishaneden çıktıktan sonra Alex zavallı bir şekilde yaşamak istemez ve bu yüzden nasıl ölebileceği hakkında araştırma yapmak için kütüphaneye gider, oradayken eskiden kitaplarını yaktığı, işkence yaptığı yaşlı adama rastlar. Kütüphanedekiler Alex'e vurmaya işkence etmeye başlar, aynı eskiden Alex'in yaşlı adama yaptığı gibi. Kütüphanedeki bu oluşan yaygarayı durdurması için ardından polis çağrılır ve polisler geldiğinde eski çetesinin üyesi olan ve düşmanı olan kişileri polis olmuş şekilde görmüştür. O polisler Alex'e işkence yapar ve hiçliğin ortasına atarlar. Alex yardım aramak için etrafa gittiğinde zamanında kitaplarını ateşe verdiği evini harap ettiği, karısına tecavüz ettiği adama rastlar. Adam, bunları yapanın Alex olduğunu hatırladığında Alex'i öldürmek ister, dolayısıyla kötülüğün aslında en iyi olarak gördüğümüz yerlerde bile olabileceğini bizlere gösterir. O zaman hepimizin içerisinde kötülük barınıyor diyebilir miyiz? Kitap son bölümde iyilik ve kötülük için tam bir cevap vermiyor bizlere, eski çetesinin üyesi Pete'yi yuva kurmuş evlenmiş birisi olarak görüyor ve ona imreniyor. Öyle ki aile kurmaya evlenmeye karar veriyor. Zamanında yapmış olduğu kötülükler ona o kadar da ilgi çekici gelmiyordur artık belki de. Ne yazık ki ne yaptığını bilemeyeceğiz, dediğim gibi kitap ucu açık bitiyor. Son olarak değinmek isterim ki kitap bütünlük şeklinde ilerlemeyi çok iyi başarmış, kendimi kitabı okuduğum süre boyunca film izliyormuş edasıyla dikkatim dağılmadan kitabın içerisinde buldum. Felsefeye dair ilgisi olan kişilerin okuması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum. Distopik dünyası ve soru işaretleri sizi epey düşündürecektir. Okuyacak kişilere iyi okumalar dilerim, gerçekten etkileyici bir eserdi.

Otomatik PortakalAnthony Burgess · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 200991,6bin okunma

·

40 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Fırat Subaşı