Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.26
Gönderi
210 syf.
·
Puan vermedi
Bilginin Keşif Çabası
❅ ❅ ❅
Malay dili ve edebiyatı profesörü olan Malezyalı bilim insanı Seyyid Muhammed Naqib el-Attas(1931-•••); İslâm Felsefesi sahasında yaptığı değerli çalışmalarıyla bir çok uluslararası felsefe cemiyetinin onur üyesidir. 1975 – 1980 yılları arası farklı zamanlara tekabül eden kısa zaman dilimlerinde kaleme alınan ve bilâhare basılan monografilerden oluşan müellifin yazıları giriş ve yedi bölümle “İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi” kitabı muhtasar bir çalışmasıdır.
Roma-Germen kültürünün oluşumu Helenistik kültürün katkısıyla Yunan-Roma siyasi oluşum çerçevesi dahilinde Hristiyan-Yahudi inançların yorum evreleri içerisinde kendi potasında oluşum evrelerinin birbiriyle ‘şiddetli karşı kutup’ çatışmaları içerisinde dünyevî haz ve hakimiyet sürekliliği yapısını ortaya çıkartmıştır. Akleden ve fizikî bir mahiyet olarak insanı merkeze alan Batı, kaba felsefî faraziyelere dayalı bir seküler hayatın yoğurduğu kültürel gelenek üzerine dayanmaktadır. İnsan aklî kapasitesini beşerî çerçeveyi en güçlü haliyle kullanmayı elde eden Batı, çılgınca bir dünya ve dinsiz bir hayat arzusuyla sekülerleşmeyi etkin ve kapsamlı hale getirdi. Batı’nın tarihsel kimliğini ve etkisini Malayalı bilim insanı Nakib Attas, kitabın ilk bölümü olan “Çağdaş Hristiyan – Arka Planı” başlığında mütemadiyen büyüyen modern olgu ve meseleleri ayak uydurabilme ihtiraslarıyla, Hristiyanlığı sekülarizasyona ayak uydurulması ve kendi doğasıymış gibi bir karakter inşasının birçok yönlerini ele almakta. Bilindiği gibi İslâm bakışı Hristiyanlığı ilk doğuşundan ilk dönemlerine kadar ki süreçte doğru Hristiyanlık olarak görürken sonrasında ve günümüze kadar süre gelen Hıristiyanlığı aslından uzak ve yanlış yorumlar olarak ikiye ayırarak görmekte. Kitabın ilk bölümünün bir devamı olan ‘Seküler – Sekülerizm’ ikinci başlığı Batı Hristiyan dünyasındaki fiilî çağdaş durumun ana hatları anlatmaktadır. Seküler kavramında yer alan zaman – mekân çağrışımının nasılını anlatan Nakib el-Attas, tarihsel olarak Greko-Romen ve Yahudi geleneklerinin Batı Hristiyanlığı içerisinde kaynaşmasından doğan uygulamalar seküler yapısının temelleri olduğunu vurgular. Helenik dünya görüşü ‘mekânsal’, İbranî dünya görüşü ise ‘zamansal’ olarak görür. Bu iki dünya görüşü arasında doğan karışıklık Hristiyan epistemolojik ve teolojik problemlerinin kökeni haline geldi. Önce tarihi mukadderattan kurtarılması; insanın dünyada bir başına bırakıldığını, artık kaderini suçlamayacağını ve kaderine kızgınlık duymasının yersiz olduğunu keşfetmesidir... İnsanın bakışlarını dünya ötesinden bu dünyaya ve bu zamana çevirmesidir. Yazar, sekülerleşmeyi tam olarak şöyle tanımlar: İnsanın, aklı ve dili üzerindeki önce dinî sonra metafizik denetimden kurtarılmasıdır. Hristiyanlık doğum yerini Kudüs’ten Roma'ya taşıyarak orijinini değiştirmiş olması yazarın Batılı din adamlarının incili yorumlayış tarzlarından dolayı sekülerizasyonun kökleri İncil'e geçtiğini söylemektedir.
Müslüman cemaatlerinin başlıca problemlerin nedenleri, konusunu ele alan Nakîb el-Attâs, İslâm’ın zuhûrundan çok öncelere daha Hristiyanlığın teşekkül döneminin ilk evrelerine kadar giden bir süreçten bahseder. Batı kültür ve uygarlığının tarihsel karşıkoyuşun tek muhatabı İslâm olmuş ve aleddevam sürdürmüşlerdir. Müslüman çıkmazın sorunların bazılarının kaynağı bizim kendi dünyamız ve düşünce tarihimiz içinde bulunurken bazısı da Batı’nın tarihsel karşıkoyuşun etkileridir. Neden ve nasılıyla olduğuna değinen Nakîb el-Attâs, bilmek ve bunun mahiyeti nedir ve tarihte, halde ve istikbalde halâ süregittiğini ‘Müslümanın Çıkmazı’ başlığında anlatmakta. İslâm’la cedelleşmek için daima durum kollayan Batı, tarihsel karşıkoyuşun sebeplerinden Hristiyanlığın evrensel iddiasını tehdid etmesi, temel Hristiyan doktrinlerinin otantikliğini ve güvenirliliğini eleştirmesidir. İslâm’ın en az bin yıl boyunca dünya tarihini şekillendirmede oynadığı hakim rol, Batı Avrupa’nın militer ve ekonomik büyümeyle tedrici şekli sömürgeleşmesine imkân sağladı; kültürel kontrol ile Müslüman zihinleri Batı dünya görüşünün ana prensiplerini yayılması ve Müslüman aklının İslâm’dan kopmasının sonucunu doğuracak bir bilgi kavramı ve o prensiplere dayalı bir eğitim sistemiyle gerçekleştirildi. Bilgi, kapsamı ve derinliği algı boyutu Batı hegemonyası tahakkümü altında olduğu, su götürmez bir gerçek. Bilginin saf ve duru hali insanlığın fayda sağladığı ve güvenilirliği kazandığı deneyimini, Batı karakterine en poze ettiği bir yolla çıkarına uygun kullanmayı başardı ve bu durumu sürdürmektedir. Bilgiyi kurtarma nasıl olacak yönü üzerinde Nakîb el-Attâs, edeb ve adalet kavramları bağlamında çözüm alternatifi geliştirmekte. Edeb’in yokluğu adaletin kaybolmasına işaret olması bilgiyi keşmekeşi (kaos) doğurur. Bu keşmekeş adaletsizliğe neden olan sahte liderlere ve faaliyetlerine fırsat veren şartlara neden olur. Tüm bunlara karşı İslâmî bilgi ve dünya görüşünü her zaman tazelememiz ve daima sahte yorumlara karşı ihtiyatlı olmamız ve her zaman İslâmî dünya görüşünün ve doğru İslâm bilgisinin düzeyine yükselmeye çalışmalıyız, ikazı bu başlığın temel mesajıdır. Bireyin akıl, fazilet ve ruh hakkında bilgi ve kavrayışa sahip olması meseleyi anlamak ve ona çözüm bulmak için düşüncelerimizin kâfi derecede teçhiz edilmesi gerekmekte. Konuyu bu birey, toplum ve devlet bağlamında genişleten Nakîb el-Attâs, diğer bölüm ise aynı konuyu tamamlayan “Bilgiyi Batılılaşmaktan Kurtulması” kısmıdır. Bu bölümde ise insanın doğası, bilginin doğası, eğitimin tarifi ve gayesi, İslâmî düzen ve disiplin sistemi konuları ele alınmaktadır. İslâm’da eğitim kavramı ve İslâm’da eğitim sisteminin şekli konuları da anlatılarak kitabın son konusu olan Tasavvuf’a geçilmektedir.
Şeriatın insanın nefsi üzerine hakim olması Tasavvufun samimî ve doğru uygulanmasıyla mümkündür. Hakikâtın ruhî olarak kavranışına götüren akılla desteklenmiş ve aydınlanmış bir ibadettir. Tarihsel deneyim içerisinde tasavvuf kurumu birey ve toplumu maddî ve manevî fayda sağladığı aşikâr. İslâm’ın iç boyutlarına giden ve bireyi bilincinin merkezinde bulunan ruhî idrak melekesine hazırlayan Tasavvuf, İslâm’ın Hakikatin batınî ve metafizik görünümünü yansıtarak derûnî boyutunu kavramsallaştırır ve ifade eder. İslâm’ın dışsal (zahirî) boyutu tevhid suretinde aksederken, içsel (batınî) boyut ise Mutlak Varlığın (Vücûd-i Mutlak) ve varoluşun birliği (vahdet-i vücûd) metafiziği ile tarif edilir. Bu içsel ve dışsal boyutlar İslâm’ın veçhelerini temsil eder. Selim duyular, sadık haber, selim akıl ve sezgi kanallarıyla bilginin kaynakları ve yöntemleri “Tasavvufun Olumlu Yönleri” bölümünde ele alan Nakîb el-Attâs; Varlığın hakikatini ve onun öz ve mahiyet üzerindeki üstünlüğünü kabul ve tasdik konusunda sufilerin konumlarını anlatmaktadır. Bu mahiyetle Hakikatin görüntüsünün ve onun içerisinden doğacak bir ana çerçevenin rasyonel ve nazari terimlerle ifade edilmesinin bir İslâmî bilim felsefesi için gereklerini anlatmakta. Kendi kaynağını bu sezgiyle bulan bir bilim varlığı ve işareti gösterme çabasıdır.
İslâmî bilim sezgisini tarihsel deneyim içinde kaynağını bulma ve kılavuzluğuna kavuşma çabasının bir dirence sahip olması, elzemdir. Bu günün çağının imkân ve ufku dahilinde İslâmî bilim sezgisinin ihtiyacı hiç olmadığı kadar gereklidir. Keza Batı tahakküm dayatması sömürü ve kendine benzetme ilerleyişi sürdürmekte dönüşü zor ve çözümü olmayan tarihsel bir evreye dönüşmektedir. Bu durum ve hâl karşısında Malezyalı bilim insanı Seyyid Muhammed Naqib el-Attâs, çözüm ve kılavuz olarak “İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi” kitabı teşhis ve çözüm üretmekte hakikate ulaşma algısı inşa etme çabasını taşımaktadır.
Kitabın Künyesi: Seyyid Muhammed Naqib el-Attas, Modern Çağ ve İslâmî Düşünüşün Problemleri, tahsis Abdullah Şevki, Salih Mercan, çev. Mahmut Erol Kılıç, İnsan Yayınları, İnceleme-Araştırma Dizisi-26, 1. Basım 1989, 254 sayfa.
Seyyid Muhammed Naqib el-Attas, İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi, çev. Mahmut Erol Kılıç, İnsan Yayınları, Düşünce Dizisi-5, 5. Basım 2017, 261 sayfa.
Yunus Özdemir
··
219 görüntüleme
Tasavvufun olumsuz yönleri de fazla akıl devre dışı kalıyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.