Mustafa Kemal kongreye Trablusgarp murahhası olarak iştirak etmiş ve kongrede en ziyade dikkati çekenlerden biri olmuştur (diğer biri Ziya Gökalp). Mustafa Kemal ortaya attığı tezi ile kongreyi çok meşgul etmiştir. Tezin esası şu idi:
<< Ordu mensupları cemiyet içinde kaldıkça hem parti kuramayacağız, hem de ordumuz olmayacaktır. Mensuplarının pek çoğu cemiyet azası olan III. Ordu, günün manasıyle modern bir ordu sayılmaz. Orduya dayanan cemiyet de, millet bünyesinde kök salamamaktadır. Bunun için bir an evvel, cemiyetin muhtaç olduğu zabitleri veyahut cemiyette kalmak isteyen ordu mensuplarını, istifa suretiyle ordudan çıkaralım. Bundan sonra zabitlerin ve ordu mensuplarının, herhangi siyasi bir cemiyete girmelerine mani olmak için kanuni hükümler koyalım.>>
İttihat ve Terakkinin merkez heyeti azalarının çoğu bu görüşlerin aleyhinde görünüyorlardı.
Bu hususta, Edirne'de, II. Ordudaki cemiyet mensuplarının da fikirlerini almak için heyet gönderilmesi kararı bu münakaşalar sırasında alınmıştır. Edirne'de o sırada cemiyetin sözcüleri durumunda görünenler, bilhassa Kazım (Karabekir) ve İsmet (İnönü) Beylerdi. Mustafa Kemal'in fikirler toplamı neticede şu 5 grupta beliriyordu.
1.Cemiyetin bir siyasi parti haline getirilmesi,
2.Ordunun politikaya karışmaması,
3.Cemiyetle masonluk arasında bir ilgi kalmaması, 4.Cemiyetin içinde eşitlik olması,
5.Hükümet işleriyle din işlerinin birbirinden ayrılması.
Bunların, hatta diğerlerini bir tarafa bıraksak bile, birinci ve ikinci maddeleri hakikaten temel meselelerdir. Derin ve sağduyuya dayanan bir öngörüş değeri taşırlar
·
309 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.