Bu çalışmayı sadece dini inançların ele alındığı veya derlendiği bir teoloji kitabı olarak görmemek gerek. Bu kitap, öznesi edindiği insanı ve doğayı anlama sürecinde yarattığı tüm gelenekleri işliyor.
Esasında insanın var olduğu ilk günden bu yana soyut düşüncenin gelişimine paralel olarak şekillenmiş ve bugün bile (etkisi azalarak da olsa) günlük yaşamda izlerini sürebildiğimiz pratikleri kitapta görmek mümkün.
İnançlar, lineer bir gelişim göstermiştir denebilir. Öncelikle doğa karşısındaki çaresizliğin uyandırdığı korkudan doğan tabiat olaylarını gözleme ve bunları kişileştirme aşaması, yitirilen atalarla yeniden birlikte yaşama isteği (atalar kültü) doğada bulunan ulu kaya, taş, ağaç ve açık alanlara yüklenen anlam ve bunların maliki, iyeler. Ardından bunlarla ilgili yaratılan masalsı anlatılar, tanrı/tanrıçalar sonrasında peygamber, azizler, ermişler, evliyalar, menkıbeler ve nihayet modern hurafeler. Bu süreç kimi zaman eşzamanlı, kimi zaman peşisıra ama en önemlisi mukayeseli anlatılmış.
Dikkatimi çeken bir nokta da şu ki, her bölümün ardından kaynakça paylaşılmış ve birçok batı ve doğu dilinden kaynağa refer edilmiş. Bu denli zengin külliyatın kullanıldığı kitabı okuyabilmek bile kayda değer bir şans.
Şayet dinler tarihi, arkaik inançlar, gelenek ve batıl itikadların kökenlerine ilgi duyuyorsanız mutlaka okumalısınız. Şimdilik ilk cildini okuyabildim. Diğerleri için, özellikle 3. Cildi için sabırsızlanıyorum doğrusu.
