Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde kurulan Cumhuriyetimiz bugün 100 yaşındadır. Türk milletinin tarih yolculuğundaki varoluş mücadelesi Cumhuriyet’in ilanı ile taçlanmıştır. Bu bağlamda, İsmail Küçükkaya’nın İlber Ortaylı ile yapmış olduğu röportajın kaleme alınmasıyla ortaya çıkan Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı (1923-2023) yakın tarihimize dair bize söyledikleri açısından oldukça önemlidir. Ortaylı’nın aydın tarihçi kimliği, tarihsel olaylarla günümüz arasında bağ kurması, bu eseri değerli kılan diğer yanıdır. Eser, imparatorluğu cumhuriyet yapan değerlerin ve mücadelenin neler olduğunu merak edenler için içerisinde cevaplar barındırmaktadır. Tanzimat dönemi modernleşme hareketleri ile başlayıp II. Abdülhamid dönemi, Millî Mücadele, Kurtuluş Savaşı, Atatürk ve silah arkadaşları, tek partili dönem, 1950, 1960 ve 1980’li yıllar, günümüze etki eden güncel konular da dâhil olmak üzere son yüzyılımıza ait kırılma noktaları anlatılmaya çalışılmıştır. Bahsi geçen dönemlerin tarihsel serüveni Ortaylı’nın yorumlarıyla okuyucuya keyifli bir biçimde aktarılmıştır. İlber Ortaylı, eserin başlarında Türkiye Cumhuriyeti’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun bakiyesi üzerinde kurulduğunu ve mirasçısı olduğunu şu cümleleri ile belirtmektedir: “Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine kurulduğu topraklar Osmanlı Devleti’nin anavatanıdır. Bu nedenle cumhuriyetle beraber devlet devam ediyor; diliyle, diniyle, toprağıyla ve insanlarıyla elbette Osmanlı’nın halefi biziz. Türkiye bir ‘reddi miras’ hakkına sahip değil.” diyerek, Osmanlı İmparatorluğu ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki kültürel, siyasal, idari ve hukuki devamlılıkları vurgulamıştır. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, arkadaşlarının arasından nasıl sıyrıldığı, karakteri, askeri dehası, içine doğduğu ve büyüğü koşullar eserde ayrı bir bölümde aktarılmaktadır. Ortaylı, “Atatürk her zaman sorumluluğu ve ağır yükü üzerine almak isteyen bir kişilik sergilemiştir.” cümlesiyle nasıl bir kişiliğe sahip olduğuna dair okuyucusuna ipucu vermektedir. Eserde Atatürk’ü tanımlarken sıkça vurguladığı bir diğer konu da onun askeri kimliğidir, “Çok açıktır ki Atatürk devlet reisimiz olmasının yanı sıra, bir komutandır, hatta yeni Türkiye’nin ilk mareşalidir.” diyerek bizlere anlatmaktadır. Cumhuriyetin ilk yüzyılında neler olup bittiğine dair genel bilgileri barındıran bu eser bize önemli bakış açıları sunmanın yanı sıra bir çeşit sonuç bildirgesidir. Son olarak Ortaylı, “Türkiye bir cumhuriyettir. Ve İslam dünyasının en önemli cumhuriyetidir. En sağlam müessesidir.” sözleriyle de bir çeşit konum saptaması yapmaktadır. Eser okuyucularını tarih kitaplarının akademik yapısından uzaklaştırmayı çok iyi başarıyor ve bunu yaparken de okuyucularını süreç hakkında düşünmeye, çıkarım yapmaya ve sonuca ulaştırmaya çalışıyor.

Cumhuriyet'in İlk Yüzyılı (1923 - 2023)İlber Ortaylı · Kronik Kitap · 20173,327 okunma

31 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gülizar