Mutezile'nin yenilgisi özgür aklın ve bireysel iradenin ("re'y"in) yenilgisi olmuştur. İrrasyonalizmin "zafer"i de üç kanaldan beslendi. Bunlardan birincisi ve belki de en önemlisi Hanbeli mezhebi kurucusu ve izleyicileri oldu.
Ahmed bin Hanbel (780-855) Basralı idi ve Abbasi ordusunda görev yaptıktan sonra Bağdat'a yerleşmiş bir askerin çocuğuydu. Öğrenimini Bağdat'ta yaptı ve en çok etkilendiği hocası da ünlü fıkıhçı Ebu Yusuf oldu. Ebu Yusuf, Hanefi mezhebinin kurucusu Ebu Hanife'nin öğrencisi ve en yetkin
izleyicisi idi.