Saussure kelimelerle dans eden bir dil bilim uzmanı, anlaşıldı.
Hocam, göstergesi ayrı, göstereni ayrı, gösterileni ayrı bir olay. Jacobson edebiyat için "bir dil olayı" demiş. Daha göstergeden ileri gidemedim. Erdem Bayazıt'in dili sözmüş, bu sözü inceleyecek olursak tözsel bir değer atfedemeyeceğiz. Zira dil, değerler dizgesidir. Bir bütünün oluşmasıyla değer yani anlam kazanır. Dil ve dil öğeleri bir cevher değildir. Öz nitelikleri önemsizdir. Ancak diğer göstergelerle bir araya gelince değerleri olur.
Zamanında demiştim, insanın bir değeri olmalı. Yerinden edilemeyen, yeri doldurulamayan bir değer... Muhyiddin Arabî de buna değinir. Her harfin, sesin yani gösterenin ve göstergenin bir anlamı vardır. Bunu herkes bilmez. Her harfin sözlü, yazılı ve zihinsel olarak üç niteliği (havass) vardır. Bunlar, Saussure'ün töz ve biçim görüşlerine eleştiridir. Zira dil, yalnızca göstergeler bir dizge (bütün) oluşturduğunda değil, asıl varlığıyla değer kazanır. Dil bir değerler dizgesi değil, bir değerdir.
Özetle, dil cevherdir (Tözsel değeri vardır.) ve var olmak için diğer göstergelere ihtiyacı yoktur. Dil öğelerinin de öz nitelikleri önemlidir. Bunun nedensizlik ilkesiyle açıklanması öze halel getirmez. Nedenini bilmesek de özünde bir değeri (anlamı) olmadığını söyleyemeyiz.
·
298 görüntüleme
Belki bir pencere açar:
#221710800
Saussure de burada anlatılanlara değiniyor. Toplumsal uzlaşı sonucu ortaya çıkan dil göstergeleri nedensizdir. Yani toprak neden toprak olarak adlandırılmış, bunun izahını yapacak bir sebep yok. Ancak dilin bir sembolden oluştuğunu kabul etmez. Sembollerin birleşimiyle anlam kazandığını ifade eder. Dil, bir değerler dizgesidir ona göre. Meali, değer anlamdır; dizge ise parçalardan oluşan bütünlük. Dil, bu bütünün anlamıyla var olur.
Burada şu çatışma var: dil bilim, kendisi için ve kendisi içinde ele alınan dili konu ediniyorsa (bu açıklama, kuramının özü) nasıl kendine ait bir özü olmaz? Tartışmanın konusu da bu. Aslında bir zihin şeması oluşturuyorum burada. O yüzden yazmıştım bu iletiyi. Teşekkür ederim katkınız için. Zikredilen konuyu açıklayan faydalı bir alıntıydı.
2 sonraki yanıtı göster
"Dil, söz'den ayrılırken aynı zamanda toplumsal olan, bireyselden; önemli de önemsizden ayrılır." (Aksan, a.g.e., sf.52)
Tahsin Yücel, Türkçedeki dil devrimini açıklarken bu savdan faydalanır. Taraflı bir bakışla incelemiş olsa bile anlattıklarının kabul edilebilir yanları vardı. Ona göre dil devrimi, toplumun ihtiyacına yönelik bir adımdı; zira toplumun "yüksek" makamlarında konuşulan ve yaygınlaşmış olan dilin halkın pek çok kesimine hitap etmediği anlaşılmaktaydı. Bu yüzden dil inkılâbı gerekliydi çünkü dil, toplumun ürünüydü; inkılâptan önce belli kesimlerce kullanılan dil ise bir "söz"den ibaretti. Bireysel kullanılan bir yapı idi. Topluma mal olmamıştı.
Bir kere topluma mal olmamış değildi ve bahsi geçen belli kesimler tarafından edebiyata işlenmişti. Edebiyata işlenen her şey toplumun ürünü olur. Konuya bakışında izlediği yol takdir edilmeye değerdi, farklı bir bakışla ele almıştı. Ezbere konuşmadan ilişki kursaydı daha verimli bir araştırma olurdu. Konumuz bu olmadığı için zihnimi daha fazla dağıtmamalıyım.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.