VATANDAŞ İÇİN MEDENİ BİLGİLER NEDEN BAHSEDER?
VATANDAŞ İÇİN MEDENİ BİLGİLER NEDEN BAHSEDER?
Milletin kurduğu devletin millete, vatandaşlara karşı vazifeleri vardır; fakat devletin de mevcudiyeti, vatandaşlardan bir takım mükellefiyetler, vazifeler talep eder. O halde, devletin millete ve vatandaşların dahi devlete karşı mütekabil vazifeleri ve hakları vardır. Devlet hayatini, fikrî ve iktisadî hayatı, müştereken yaşayan vatandaşların da aralarında bir takım münasebetleri ve birbirlerine karşı vazife, mecburiyet ve hakları vardır. İşte, vatandaşlara, gerek devlet ve hükûmetle ve gerek aralarındaki münasebete nazaran mevcut vazifeleri ve hakları öğreten bilgiler bu kitapta (Medenî Bilgiler) namı altında toplanmıştır. Bu sözlerimi izah edeyim: Millet, üzerinde yaşadığı yurdunu muhafaza etmek için ve bu yurtta emniyetle, huzurla çalışıp müreffeh ve rahat yaşamağı temin için, devlet teşkil etmiştir, hükûmet teşkilâtı yapmıştır. Bu teşkilât; vatanı, yurdun, ağyar tecavüzünden masuniyetini temin eden orduyu, donanmayı, hava filosunu yapmakla muvazzaftır. Hükûmet; vatandaşları vatan dahilinde, vatanın kırlarında, salıralarında, dağlarında, ormanlarında emniyet ve huzurunu temin eden jandarma kuvvetlerini; kasabalarında, şehirlerinde, jandarma ile beraber polis kuvvetini; bütün vatanda, adliye kuvvetini vücude getirmekle muvazzaftır ve bu kuvvetleri kanun dairesinde kullanmak hükümetin salâhiyetidir, hakkıdır. Vatandaşların da kanunların icabına itaat etmeleri kendileri için vazifedir. Hükûmet; vatandaşların fikrî inkişafları için, mektepler, darülfünunlar, ilim müesseseleri yapmakla mükelleftir. Hükûmet; vatandaşarın vatan toprağından, vatan madenlerinden, vatan ormanlarından, azamî istifadelerini temin için tedbirler, tertipler almakla mükelleftir. Hükûmet; vatandaşların çalışmaları neticesinde, ziraat, ticaret, sınaat sahalarındaki çalışmaları neticesinde meydana gelen muhassalanın kendileri için ve devlet için lüzumlu olan miktardan fazlasını diğer memleketlere çıkarıp, millet için ve devlet için lâzım olan paraya tahvil ederek nakletmeğe lüzumlu olan yolları, şimendiferleri, limanları, gemileri yapmakla mükelleftir. Hükûmet, devletin, milletin, yüksek ve şerefli mevcudiyet ve istiklâlini bütün dünya milletleri, devletleri nezdinde temsil etmek ve milleti, onun varlığını bütün dünya varlığı ile temas ve münasebette bulundurmak, dünyanın millet ve devlet mevcudiyetine karşı siyasî ve iktisadî alâkalarının müsbet veya menfî noktai nazarlarını anlamak ve ona göre millî mevcudiyete istikamet, dikkat, faaliyet ve icabında hareket vermekle mükelleftir. Hükûmet bu ve buna mümasil vazifelerini ifa ve bunda muvaffak olabilmek için vatandaşların ona yardım etmesi icap eder. Fakat bu yardımla mükellef olan vatandaşların sihhat ve tam afiyette bulunması lâzımdır. Bunun da temini yine hükûmete ait bir vazifedir. Hükûmetin vazifelerini ifada muvaffak olabilmesi için vatandaşlar devletin talebile asker olurlar, karada ordular, denizde donanmalar, havada tayyare filoları vücude getirmek için şitap ederler. Bu, onların vazifesidir. Bütün bu teşkilât yalnız ve ancak para ile olur. Vatandaşlar bunun için muhtelif namlar altında hükûmete vergiler verir. Vatandaşlar, vatandaş emniyet, huzur tesis eden ve vatandaşların medenî cihan indinde ve biribirleri karşısında haklıyı haksızı meydana çıkaran ittibar lüzumlu kanunlara riayetle muvazzaftır.Vatandaşların beyinlerinde, ticaret ve iktisadiyatın herhangi bir şubesindeki temaslarında yekdiğerine karşı, bazan ayni zamanda hükûmete karşı deruhde edecekleri vazifeleri vardır. En nihayet vatandaşların; bir milletin fertleri olmak itibarile millete, onun devlet ve hükûmetine ve mensup olduğu milletin medenî beşeriyetin bir ailesi olması noktai nazarından bütün insanlığa karşı bir takım vazifeleri vardır. Fakat ehemmiyetle nazarı dikkatinize vazetmeliyim ki; vatandaşın en büyük vazifesi, ayni zamanda en mukaddes hakkı intihap hakkıdır. Devlet binasının temeli olan, Büyük Millet Meclisi halinde toplanan meb'usları, vatandaşlar intihap eder ve bu suretle devlet kurmakta haiz olduğu irade ve hâkimiyetinin sahibi olduğunu gösterir. Bundan başka vatandaşlar; köyden itibaren kasabalarda, şehirlerde mahallî idareleri kontrol eden heyetleri intihap eder. Vatandaşlar, bu intihap hakkını isabetle kullanabilmek için mütesanit bulunmaya mecbur olur. Bu mecburiyetten siyasî firka birliği doğmuştur ve vatandaşlar, medenî hayat icabı olmak üzere daha bir takim fikrî ve iktisadî teşekküller de vücude getirir. O halde devlet mekanizmasını ve bu mekanizma içinde vatandaşların vaziyetini bilmek lâzımdır.
Bu izahattan anlaşılmak lâzımdır ki; vatandaşın, devletin esası ve bu mevcudiyetlerin, dünya ile alâkasının yegâne faili millettir. O HALDE HERŞEYDEN EVVEL MİLLETİN NE DEMEK OLDUĞUNU BİLMEK LÂZIMDIR.
Kaynak: Afet İNAN, Vatandaş İçin Medeni Bilgiler, Kitap 1, s.13, 1930 (Başbuğ ATATÜRK'ün denetimi ve katkısıyla yazdırdığı Orta Öğretim Ders Betiği, ABD ile 27 Aralık 1949 tarihinde imzalanan FULBRİGHT ANLAŞMASI devamında kaldırılmıştır.)
#TürkTarih Savı - #GüneşDil Kuramı
Sayfa 13 - 1930Kitabı okudu
·
24 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.