II. Meşrutiyet dönemi içinde, gerek ıslah-ı huruf, gerek hurûf-i munfasıla girişimleri karşısında yazar Hüseyin Cahit (Yalçın), İçtihad dergisi sahibi Dr. Abdullah Cevdet, gazeteci Celâl Nuri (lleri), Itikadat- Bâtılıya İlân-ı Harp adlı kitabın yazarı Kılıçzade Hakkı gibi aydın kişiler, Latin harfleri ve buna dayanan yeni bir Türk alfabesinin vücuda getirilmesi üzerinde hayli cesaretli yayımlar yapmışlardır. Burada şu yönü hemen belirtelim ki, o döneme göre bunları yazmak, bu alanda kalem oynatmak gerçekten büyük bir medeni cesaretti. Bir taraftan Arap harflerinin sanki Allah tarafından gönderilmiş olduğu, onunla okuma-yazmanın bir din gereği bulunduğu boş inancı, öte yandan Latin harfleri kabul edilirse, eski (İslami) ilim ve kültürümüzün mahvolacağı, eski ile olan bağlarımızın büsbütün kopacağı düşüncesi vardı. İşte bu çağın dört mütefekkir yazarından Celâl Nuri önce Tarih-i İstikbal adlı kitabında (c.2, H, 1331/1912, "Mesâil-i Siyasiye", sayfa 165-166) şunları yazmaktadır:
"Altaylar'a kadar gideceğimize, son derece züğürt olan Türk lisan (dil) ve edebiyatını biraz tasfiye ve i'lâ (yükseltme) etsek büyük bir Türkçülük etmiş oluruz. Meselâ: şu Sâmi ve lisanımızın ruhuna uymayan harfleri (Arap harflerini) terk edelim. Üniversel (cihanşümul) olan Latin harflerini alalım. Arap harfleri, Arap ve İbrani gibi Sâmi diller içindir. Bu lisanlar riyazî elsine olup, düsturlar, vezinler dahilinde cereyan eder. Her kelime, tarife tabidir.
...Halbuki, Türkçemiz Arapçanın içinde garik olduğu halde Turânî mahiyetini kaybetmemiştir. Sâmî dillerden ziyade, Avrupa dillerine benzer. Bize huruf-i munfasıla (Latin harf- leri gibi ayrışık yazılan harfler) lâzımdır. Huruf (harfler) ise
ihdas olunamaz. Mevcutlar alınır... Anın için, terakki etmek istiyorsak, ân-ı vahid zayi (bir dakika kayıp) etmeden Latin harflerini tedkik etmeliyiz. Bir harfi bırakıp da diğerini kabul eden yalnız biz olmayacağız... Bu gibi milletlerin nasıl harflerini değiştirdiklerini Mukadderat-ı Tarihiye adlı kitabımda zikrettim. Harf değiştirmekle bizde yeni bir devr-i zihnî başlayacaktır. Biraz celâdet-i millîye gösterelim. Dilde, edebiyatta, hurufda, efkârda bir inkılap yapalım; teceddüt edelim...
İhvanımı (kardeşlerimi) Latin harflerinin tedkiki ile Türklüğün taharri-i isti'lasına (yükselmesinin aranmasına) davet ederim."
·
35 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.