Akkoyunlular'a karşı uzun zaman çarpışmış olan ve onların idaresinden memnun olmamış olan Kürtler, ilk anda bu idareyi ortadan kaldıran Şah İsmaille taraftar kesildiler. Fakat Kürtler'in bu sevinci Safavi'lerin idareye sahip oldukları günden itibaren boşa çıktı. Çünkü, Şah İsmail'i Hoy şehrinde
ziyarete gidip adet üzere O'nu tebrik etmek isteyen 11 ileri Kürt Aşiret Reislerini derhal zindanlara atan Şah İsmail, onların yerine Kızılbaş din adamlarını atadı. Şah İsmail koyu bir Şii idi ve bu tarikate mensup olan Türkmenlerden ve Kızılbaşlardan başka kimseye güveni yok idi. Sünni olan Kürtlere ve diğer halklara karşı hınç ve nefretle doluydu. Bu şekilde sürekli olarak kendi beyliklerinin bağımsızlığını korumaya alışık ve bu yönde kararlı Kürtler Akkoyunlular'dan olduğu gibi Şah İsmail'den de memnun kalmadılar.
Bu dönemde Osmanlı ve Iran arasındaki savaş atmosferinden faydalanan, isyan ruhuyla kendi bağımsızlığını tekrar canlandırmak için silahlanarak Fars güçlerini kendi bölgelerinden kovdular. Bu durum Osmanlılar'ın İran'a karşı galibiyetinin en büyük faktörü oldu. Böylelikle Musul-Kerkük, Soran, Hısn-Keyfa, Sasun, Eğil, Palu, Meyafarkin ve Siirt Beyleri bağımsızlıklarını koruyabildiler. Fakat öte yandan da 20 ye yakın Kürt Beyleri Farslar'la olan dostluk ve ittifaklarını devam ettiriyorlardı. Ayrı bir Kürt idaresi tesis etmek fikrini ateşli olarak savunan Bitlis'li Kürt Hakim Idris, Osmanlılar'ın galibiyetini bu amacına fırsat biliyor ve bunu sabırsızlıkla bekliyordu.
Bu amaçla Farslar’a bağlı olan 20 Kürt Aşiret liderlerini ziyaret ederek onların diğer Kürt beylikleriyle Şah İsmail'e karşı birleşmelerini temin etti.
1514 yılında Sultan Selim I ve Şah İsmail arasındaki kesin savaş Hoy şehri yakınında, Çaldıran'da vuku buldu ve Şah Ismal'in yenilgisiyle sonuçlandı. Bu iki güç arasında barış anlaşması imzalandı. Çaldıran savaşından önce Osmanlılar ile Kürtler arasındaki ön anlaşma Osmanlılar'ın galibiyetiyle kesinlik kazandı. Bu anlaşma Kürtlere Osmanlı İmparatorluğu içerisinde özellikler tanıyan bir anlaşmaydı. Kürtler bu anlaşma gereği Sultan Selim I tarafından cömert bir şekilde ödüllendirildiler.Çaldıran barış anlaşmasından sonra, Sultan Selim
Tebriz'den uzaklaşır uzaklaşmaz Şah İsmail yeniden toparlamış olduğu güçlerle Diyarbekir ve Hısn-Keyfa üzerine yürüdü. Idris, Kürt silahlı güçlerini seferber etti ve Iran Kürdistan'nın idarecisi olan bir Kürt beyini mağlup etti. Öte yandan Diyarbekir Kürtleri Bıyıklı Mehmet Paşa'nın gelişine kadar Iran güçlerine karşı güçlü bir direniş gösterdiler. Bıyıklı Mehmet Paşa ve Kürt Idris kuvvetleri Hısn-Keyfa’da birleşerek Iranlılar'a hücum edip onları püskürttüler. Daha
sonra Amadiye'den 5000 Kürt yardımcı güçleriyle takviye edilerek Diyarbekir ve Mardin'i tekrar işgal ettiler. Çarpışmalar sürekli devam etmekteydi. Ve nihayet Iran orduları Nuseybin (Mıtsbin) civarında kesin bir yenilgiye uğradılar. Nuseybin, Dara, Meyafarkin, Diyarbekir ve Sincar zaptedildi ve böylelikle Idris'in projesi gerçekleşti.
Med yayınlarıKitabı okudu
·
48 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.