ULU BAŞBUĞ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'E SAYGI VE MİNNETLE‘’Vahdettin Efendi bu gece saraydan ayrılmıştır.’’ 17 Kasım 1922
Kitapta yer alan bu cümle resmi bir telgraftan alıntılanmıştı, öncesinde İngiliz General Harrington’a yazdığı mektupta hayatının tehlikede olduğunu; bu nedenle İngiltere himayesine girmeyi talep ettiğini söyleyen son Osmanlı Sultanı tarafından. Milli mücadelenin bitimine kadar İngilizlerle dayanışma içinde olan, toprakları parçalanmış ülkesinde iç savaş başlatan bir padişah tarafından. (Telgrafın asıl metni : “Dersaadet işgal kuvvetleri komutanı General Sir Harrington cenaplarına; İstanbul’da hayatımı tehlikede gördüğümden İngiltere devleti fahimesine iltica ve bir an evvel İstanbul’dan mahalli ahara naklimi talep ederim efendim”)
Hayat, tercihini özgür ve onurlu bir yaşamdan yana değil de başka ülkelerin altında esir olmayı seçenleri silerken “Türk ulusu ya kendi kendini kurtaracak ya da yok olacaktır ”diyen tarihin en sevgili komutanını bizlere tanıtır.
‘’1919 senesi Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım.’’
Yıllarca saltanat ve hilafeti korumak adına kullanılan Anadolu halkı için yola çıkmış Mustafa Kemal Paşa’nın Nutuktaki ilk cümlesi. Böyle başlıyor kitap. Sevgili liderim terk edilen milletine sahip çıkmayı kibirlenmeden, hor görmeden ayaklandırmayı yıllarca öğretilen bu ilk cümleyle başlatıyor. Ülkenin genel vaziyetini aktararak da devam eden kitap içerik olarak vicdani bir rahatlık için milletine sunduğu bir rapor niteliğinde. Yaşanılan her şeyi tarihi bir sırayla gerekçeler, ispatlar ve kişisel tahlilleri ile okuyucuya aktarmış. Ne güzel bir görev ki yıllar geçse bile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları hala ona büyük bir minnet ve saygı ile özlem duymakta.
"Bu topraklarda son 700 yılda bir tek yönetici yoktur ki konuşmasına “Türk” diyerek başlasın."
Osmanlı hanedanı ile halk arasındaki durumu net şekilde özetleyen bu ifade "Türklük, benim en derin güven kaynağım, en engin övünç dayanağımdır" diyen bir insanın verdiği mücadelenin kaynağını da ortaya çıkarmakta. Ve eserde milli mücadelemizin sadece dış kuvvetler ile olmadığı halkın ve Mustafa Kemal Paşa’nın en çok İstanbul Hükümeti ve Vahdettin ile savaşmak zorunda kaldığı telgraflar yoluyla gayet açık bir hal almış. Milli mücadele kurtuluş ile bittikten sonra ise siyasi süreç yine telgraflarla, gazetelerden alınan yazılar ile aktarılıyor.
İçerikte belki çok bahsi geçmeyen ve bizleri şaşırtan isimlerin ihanetlerine de yer verilmiş. Atatürk’e yakınlığı ile bilinen bazı paşaların kurtuluş mücadelesi bittikten sonra cumhuriyet muhalefeti oldukları ve kendileri koltuk sevdasına düştükleri için yaptıkları riyakârlıklar da yine belgelere dayandırılarak aktarılmakta. En çok ismini duyduğumuz Rauf Bey ve Refet Bey bunların örnekleri. Hatta Rauf Bey Nutuk okunduktan sonra kendisini aklamak için The Times gazetesine bir yazı göndererek Mustafa Kemal Paşa’nın bir diktatörlük kurmak için bu saygınlığından yararlandığını ileri sürmüş.
Havza Genelgesi’ni tüm hayatını riske edip sadece kendi imzası ile yayınlayıp tüm ulusu ayaklandıran bir lideri siyasi süreçte saf dışı tutmaya çalışan vatan düşmanlarını da okuyorsunuz. Hilafet yanlısı olan ve cumhuriyetin ilanını istemeyen bir kesimin Mustafa Kemal Paşayı siyasi haklarından yoksun bırakmak için yapmaya çalıştıkları engellemelere Paşam şu sözleri ile sitem ediyor;
‘’Ben sanıyordum ki, bu hizmetlerimden dolayı ulusumuzun sevgisini ve saygısını kazandım. Belki bütün İslam dünyasının sevgi ve saygısını da kazandım. Dolayısıyla, bu sevgi ve saygıya karşılık, vatandaşlık haklarından yoksun bırakılacağımı asla aklıma getirmezdim. Tahmin ediyorum ve ediyordum ki, yabancı düşmanlar, bana suikast yaparak, beni ülke hizmetinden ayırmaya çalışacaklardır. Fakat hiçbir zaman hatır ve hayalime getirmezdim ki, yüce Meclis'te, iki üç kişi de olsa, aynı anlayışta kimseler bulunabilsin. Dolayısıyla ben anlamak istiyorum. Bu efendiler, gerçekten kendi seçim bölgeleri halkının ciddi olarak duygu ve düşüncelerinin tercümanı mıdırlar?’’
Kitabın sevdiğim özelliği de Mustafa Kemal Paşa’nın doğru bulmadığı, aptal yerine konulmaya çalışıldığı her olay karşısında soruları ile karşısındakini düşürdüğü durumdu. Fikri mücadelesini okurken ayrı bir keyif alıyorsunuz.
Arap asimilasyonunu Müslümanlık zanneden, Türk milliyetçiliğine tepkisi Türk düşmanlığı olan, gayrimüslimlerin hayat koşullarını iyileştirmeyi kendi çıkarı doğrultusunda uygun bulup yıllarca saltanatının varlığını borçlu olduğu Türk’ü yok sayan bir hanedana yakışan son onu kullanmak isteyen emperyalist bir güce boyun eğmek oldu. Ve Türk milleti için bütün hayatını ortaya koyan bir liderin yıllar geçse de unutulmayacak ve hep minnet duyulacak şahsı bugün hala kelimelerin yetmediği saygı ve sevgi sözcükleri ile hatırlanmakta. Son olarak,
"Ben her şeyden önce bir Türk milliyetçisiyim. Böyle doğdum. Böyle öleceğim. Türk birliğinin, bir gün hakikat olacağına inancım vardır. Ben görmesem bile, gözlerimi dünyaya onun rüyaları içinde kapayacağım. Türk birliğine inanıyorum, onu görüyorum. Yarının tarihi, yeni fasıllarını Türk Birliğiyle açacaktır. Dünya sükûnunu bu fasıllar içinde bulacaktır. Türk'ün varlığı bu köhne aleme yeni ufuklar açacak, güneş ne demek, ufuk ne demek, o zaman görülecek."
ULU BAŞBUĞ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Nutuk, 1927 yılında, biri asıl metin, diğeri belgeler olmak üzere Arap harfleriyle iki cilt olarak yayınlanmış ve ilk basılan dili Osmanlıca. Kitabın ilk basılan halinde 10 tane harita mevcutmuş fakat sadeleştirilmiş Türkçe ile basılan eserlerde sadece ispatı haklı kılan telgraf örnekleri ve Atatürk fotoğrafları bulunmakta. Günümüzde farklı kurum ve kitabevleri tarafından sadeleştirilmiş hali basılmakta. Ben Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın ‘Nutuk – Gençler İçin Fotoğraflarla’ olan basımını okudum. 599 sayfadan oluşan bir sadeleştirme.
♛hakan♞kutlu♛