Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Hasen el-Hadramî el-Mağribî et-Tûnisî (ö. 808/1406) "Meşhur tarihçi, sosyolog, filozof, siyaset ve devlet adamı İbn Haldun (1332 – 1406), asıl olarak, İslâm ve hatta dünya düşünce tarihinin en özgün eserlerinden biri olan Mukaddime’deki kendisine has fikir ve metotlarıyla sonraki nesiller üzerinde derin etkiler bırakan bir âlimdir." İbn Haldun Mukaddime'si ile bilinir ama tasavvufa dair yazdığı "Şifau's-sail" de çok mühim bir eseridir. Tasavvufun mahiyeti alanında okuduğum en orijinal kitaplardan biridir hatta Temel İslam Bilimlerinde özgün eserlerden biridir desem abartmış olmam. Özgünlüğünü en fazla sistemli oluşuna ve eleştirel düşünme biçiminde yazılmış olmasına borçludur. Kitap giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte çevirmenin kitabı anlaşılır hale getirmek için yaptığı açıklamalar var. Birinci bölümde ise kitabın esasını teşkil eden kısım bulunmaktadır. İkinci bölüm ise Mukaddimede ibni Haldun'un tasavvufa dair görüşleri tercüme edilmiş bulunmaktadır. Kitabın esasını birinci bölüm oluşturmaktadır. "XIV. yüzyılın ikinci yarısında, bir şeyhe bağlanmadan kitaplarla yetinerek tasavvuf hayatı yaşamanın mümkün olup olmadığı konusunda Endülüs âlimleri arasında bir tartışma çıkmış (Şifâʾü’s-sâʾil, s. 3-5), bunun üzerine İbrâhim b. Mûsâ eş-Şâtıbî, Mağrib’in tanınmış âlimlerine birer mektup göndererek bu konudaki düşüncelerini sormuştu. Söz konusu mesele kendisine sorulmadığı halde İbn Haldûn, 1372-1374 yıllarında konuyla ilgili olarak tam adı Şifâʾü’s-sâʾil li-tehẕîbi’l-mesâʾil olan bu eserini kaleme almıştır." "Müellif, tasavvufun temelini teşkil eden kalple ilgili fiillerin bedenle ilgili fiillere nisbetle önemini vurguladıktan sonra tasavvufun ortaya çıkışı ve gelişimi hakkında kısa bilgiler verir. Ona göre bu meselenin doğru anlaşılabilmesi için ruh, nefis, akıl ve kalbin, bazan da rabbânî latife denilen şeyin ne olduğu, ruhun kendisine yaraşan kemali nasıl kazanacağı ve sayesinde kemale erdiği ilim ve irfana nasıl ulaşacağı, saadetin anlamı, dereceleri ve elde edilmesinin gerekliliği, keşfin neticesi olan mârifetin zevki ve bunun mertebeleri konusuna açıklık getirmek gerekir." Tasavvuftaki mücahede çeşitlerini( takva - istikamet- keşf/müşahede) açıklayarak bunların hükümlerini birer birer sistemli bir şekilde açıklamıştır. Ruh, nefs, akıl ve kalbin manası.. Ve kitabın en önemli konusu olan Mücahedede şeyh şart mıdır? Şeyh hangi mücahedede vaciptir, hangi mücahede zaruridir, hangi mücahedede vacib değildir, soruları detaylı olarak tartışılmıştır. Kitaptan kamil manada istifade edebilmek için tasavvuf hakkında asgari düzeyde bilgi sahibi olmak zaruridir. Önyargıdan uzak bir kafayla okumak güzel istifadeler sağlayacaktır. Bu meyanda herkese şiddetle tavsiye ederim. (TDV İslâm Ansiklopedisinden faydalanılmıştır.)

Tasavvufun Mahiyeti Şifau's-Sailİbn-i Haldun · Dergah Yayınları · 202055 okunma

·

56 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.