Ateşin havadan daha ağır olduğu düşüncesi gariptir, ancak bunun tek sebebi, Empedokles'in dört elementini Aristoteles'in beş element doktrinindeki dört dûn- yevi elementle kıyaslama alışkanlığımızdır. Hatta Aristotelesçi terimlendirmeyi kul- lanmamıza rağmen, Empedokles için hava isim olarak da doğası olarak da aitherdir. Yunanlar, imrenilen iklimleri sayesinde, muhteşem gökyüzü, kutsallık ve ilahi konut olan aither ile bulut seviyesi ve daha altındaki loş aeri ayırırlar. Temel bilgileri ince- leyen filozoflara göre, beş element teorisinin belirgin şekilde benimsenmesine kadar, aer basitçe nem gibi daha açık maddeyle kirletilmiş aither ile aynıydı. Bu, sisteminde sadece dört temel element olan Empedokles için de geçerlidir ve böylece aitherden bahsederken (burada da açıklandığı gibi) saflığının en dış bölgesinin altındaki ateş ile işgal ettiği, parlak ilahi özden bahseder. Karasal bölgelerde bunu atmosferik hava veya daha karışık formlarında tecrübe ederiz, ancak dört "kökten" biri olarak, hava kelime- sini kullanmak daha az yanıltıcı olur. Ateş, su, toprak ve hava dörtlüsünün benzerligi bunu uygulanamaz kılar (böylece, Empedokles'in dediği gibi: "Kendimi alıştırmal için uyum sağlıyorum" ama bunun Aristoteles'ın bahsettiği dünyaya ait olan has olmadığının farkında olmak önemlidir. Bu, temel maddesi dünyadan daha uzak olan ve dış katman yakınlarında evrenin çevresini kısıtlayan, ateşin asıl kütlesinden olan elementtir. Aetius'un daha sonraki aşamaları da içeren elementlerin ayrımını anlatug yorumu, bu farkı daha iyi ortaya çıkarır. (2. 6. 3, a49)
Empedokles'e göre önce aither (saf, temel hava), ikinci olarak ateş, sonra da toprak ayrıldı. Dönüşün gücü ile çokça sıkıştırılan topraktan, su fışkırdı ve sudan aer (alt atmosfer) buharlaştı. Gökyüzü aitherden ve ateşin ışığından oluştu ve geri kalanıy sa karasal bölgeye yoğunlaştı.
Orta çağlarda çok yaygın olan ve Parmenides'te (a37) ve muhtemelen Anaksimenes'te değinilen kristal cennet fikri burada belirginleşir. Stromateis havanın "katı kütlesinden" (πάγος) bahseder ve bu, daha sonra Aetius tarafından geliştirildi. Hava, görünen o ki, ateşin hareketiyle donarak katılaştı.
Empedokles, gökyüzünün katı olduğunu ve buz yoluyla ateş tarafından dondu- rulmuş havadan oluştuğunu söyler. Bu, her yarımkürede ateş ve hava maddesini sırasıyla çevreler."
Sayfa 171Kitabı okuyor
·
38 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.