Spinoza Tevrat'ın hepsini, hatta büyük bir kısmını Musa'nın yazdıgını kabul etmiyordu. tık beş kitapta Musa'dan üçüncü kişi olarak söz edilmesi; ölümünün ve özellikle de ölümünden sonraki olayların anlatılması; yer adlarının Musa'nın yaşadıgı dönernde degişik olması, genelde "Musa'nın Beş Kitabı" olarak anılan yazıların aslında Musa'dan kuşaklar sonra yaşamış biri tarafından yazıldıgını "kuşkunun gölgesinden çok ötede orta ya koymaktadır." Musa'nın bazı tarih ve hukuk kitapları yaz dıgı kesindir; Tevrat'ın ilk beş kitabında, uzun süre önce orta dan yitrniş olan bu kitaplardan bazı parçalar görülebilir. Bu nunla birlikte, elirnizdeki Tevrat, lbrani İncilinin diger kitapla n gibi (ömegin, Yeşu, Yargıçlar, Samuel ve Krallar) ne kitabın başlıgındaki, ne de öykünün içindeki kişiler tarafından yazıl r nışlardır. Spinoza'ya göre bunlar, aslında, anlatılan öyküler den kuşaklar sonra yaşamış bir tarihçi tarafından yazılmıştır ve bu kişi de büyük olasılıkla Ezra'dır. Bu sürgün sonrası lider, kendisine gelen çok sayıdaki yazıyı almış ve tek (ama kopuk olmayan) bir öykü halinde dokumaya başlamıştır. Ezra'nın ça lışması, daha sonra başkalannın yazı çalışmalan ve eklerneleri ile tamamlanmıştır. Aslında şu anda elirnizdeki kitap bir derle r neden başka bir şey degildir, hem de iyi hazırlanrnarnış, geli şigüzel ve "bozulmuş" bir derleme. Bu beş kitabın tüm içerigine, tarih öykülerinin ve kaidelerin hiçbir aynm ya da düzen gözetmeksizin ve tarih sırasına di zilmeksizin anlatıldıgına, aynı öykünün, çeşitli degişiklikler le, sıklıkla yinelendigine şöyle bir bakmak bile, tüm bu mal zemenin rasgele toplandıgını ve daha uygun bir zamanda gözden geçirmek ve düzenleornek üzere kaldırıldıgını anla maya yetiyor. Yalnızca ilk beş kitabın içerigi degil, geri kalan yedi kitaptaki, şehrin yıkılışma dek uzanan diger öyküler de aynı şekilde derlenmiş.90 Peygamberlerin kitapları ise köken olarak daha da yenidir, belki de tkinci Tapınak dönemi kadar geç bir dönemde, bir va kanüvis ya da yazman tarafından derlenmiştir (ya da Spino za'nın görüşüne göre "istif edilmiştir.") Kutsal Metin içine alınması ancak Hıristiyanlık dönerninden iki yüzyıl önce, Fa risiler birçok metin arasından dördünü seçtiginde gerçekleş miştir. Aktarrna süreci tarihsel oldugu, ayrıca insan elinden çıkma eski yazıların yazmanlar tarafından aktarılması söz ko nusu oldugu ve kitaplardan bazılarını seçme işi sıradan, yanı labilen insanoglu tarafından yapıldıgından, "Eski Ahit"in bü yük bölümünün bozulmuş oldugunu düşünrnek için geçerli nedenler bulunmaktadır.
Sayfa 392
·
22 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.