Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
368 syf.
·
Puan vermedi
Büyük Selçuklular hakkında siyasi,kültürel,ekonomik yönleriyle bilgi edinmek isteyenlerin başvurabileceği ,şekil olarak konu değil Selçuklu sultanları ve dönemlerinde olan olayları kronolojik sıra ile okuyup öğrenebileceğiniz bir kitap.
Buraya uzun uzun hangi sultan zamanında ne olup bitmiş yazmak niyetinde değilim.Herzamanki gibi okuduğum bilgileri ,zaman içerisinde zihnimde birikmiş yorum,görüş,bakış açısı ile yoğurarak kanaatlerimi buraya yazmak.Bu sefer Büyük Selçukluları markajıma aldım aslında bir süredir yaşadığım coğrafya, Selçuklular’ın kurulduğu topraklar olduğu için özellikle Alparslan,Tuğrul ve Çağrı Beyler sonra Sultan Sancar’ın Merv’deki kümbetini maceralı
bir yolculukla ziyaret etmem,buradaki Türkmenleri(Türkmenistan) biz Anadolu’daki Türkler ve İranlılar ile karşılaştırarak gözlemlemem Selçuklular hakkında bütüncül bir değerlendirme yapmaya beni getirdi.Hayatımda izlediğim en heyecanlı film ve dizileri sollayarak geçer Büyük Selçuklu Hanedanının Horasan coğrafyasında yaşadıkları..Üstelik hepsi gerçek .
Bu incelemede yer isimlerini sıklıkla zikredeceğim için ve de Selçuklu hanedanı soy ağacını anlatarak başlayacağım.
HORASAN: Aral Gölü’ne dökülen Seyhun(Siriderya) ve Ceyhun (Amuderya)nehirleri arasında kalan topraklar Maveraünnehir diye adlandırılıyor bu coğrafyada İran,Türkmenistan,Afganistan,Özbekistan,Tacikistan toprakları yer alıyor.Kısaca İran’ın güneydoğusu Horasan. Bu arada Aral Gölü bugün yok Ruslar pamuk yetiştireceğiz diye kurutmuşlar bugün Türkmenistan şehirleri de tozunu yiyor bu yüzden bence buradaki arabalar hep beyaz.
Selçuklular ,Oğuz Türkleri içinde Kınık boyuna mensup güçlü bir uruk(sülale)
Bilinen en büyük ataları Dukak ve onun oğlu Selçuk .Selçuk’un dört oğlu var .Mikail, Yusuf,Arslan,Musa.Tuğrul ve Çağrı Beyler iki kardeş ve Mikail’in oğulları.Mikail ölünce LEVİRAT EVLİLİĞİ yapılıyor.Arslan ölen kardeşi Mikail’in karısı ile evleniyor.Böylece Tuğrul ve Çağrı beylerin anneden bir ama babasının amcaları olduğu ve tahtta rakipleri İbrahim Yınal dünyaya geliyor.Sonra Tuğrul Beyi çok uğraştıracak.Yalnız bu Levirat evliliği o kadar çok uygulanmış ki Selçuklular’ın soy ağacı birbirine girmiş enişteler aynı zamanda amca.Yengeler aynı zamanda anne..Kafam yandı kim kiminle anlayana kadar gözbebeklerim bu ilişki ağının her detayını öğrendiğinde aydınlanmanın etkisiyle büyüdü büyüdü…Sebebi ikta sisteminden kaynaklı.Kitabı okursanız anlarsınız.
Oğuz Devlet Geleneği temeli şudur.DEVLET,HANEDANIN ORTAK MALIDIR.Yukarıda saydığım tüm erkekler tahtta eşit hak sahibi.Kim kime gücünü kabul ettirirse artık.Oğuzların karakteristik bazı değişmez özellikleri var .Başıbozuk bi kere hepsi.Tek dertleri karınlarını doyurmak.Bunun için çayır ve otlatlar için ölümüne savaşırlar.Ve bu sırada hangi Oğuz boyu tarafından yönetildikleri umurlarında olmaz ama illaki itaat ettikleri bir OĞUZ boyudur bu değişmez .Kim onlara daha fazla çayır otlak veriyorsa onu desteklerler.Konar göçerdirler.Ekserisi Müslüman değildir.
Selçuk Bey mensup olduğu Oğuz Yabgu Devleti’nde bir subaşıdır.(güvenlikten sorumlu asker)Yabgu katında değerlidir bir gün fikrini beyan edince Yabgunun karısı bey’ine der ki; Bu şimdiden böyle bizim karşımızda böyle konuşuyorsa büyüyünce nasıl zaptederiz sonra Yabgu Selçuk Bey i baskılamaya başlar Selçuk Bey ‘de Yabgu’dan uzaklaşır sülalesiyle ayrılır Yabgudan.Bölgede çok güçlü üç devlet var Samaniler,Karahanlılar ve Gazneliler.Ve Selçuk bey bu bölgede çayır ve otlak sahibi olabilmek için İslamiyete girer.Evet ecdadımızın islama girme hikayesi yaşam mücadelesi ,varlık mücadelesi sebebiyle islama girme şeklindedir.Başta bağlı olduğu Oğuz Yabgu devleti büyük ihtimalle musevidir.O da oğullarına etkilenerek hep Musevi peygamber isimleri vermiş gibi görünüyor.
Benim ilgimi çeken ve buraya yazacağım kısımlar Tuğrul Bey zamanında Selçuklular nasıl İranlaştı bunun sebep ve sonuçlarını bir kaç cümle ile özetleyeceğim.Selçuk Bey’in torunları Tuğrul ve Çağrı Beyler ,bugünkü Ürgenç(Hiva) bölgesinde istenmiyorlar.Türkistan tarafına yani daha doğuya gidemiyorlar güçlü topluluklar var Kıpçaklar, Karahitaylar.Mecbur İran’a doğru yurt bulma arayışına giriyorlar.Aslında Rum ili Anadolu,Selçuklular’ın hiçbir zaman yerleşmek için akıllarına gelmemiş bir yurt.Mecburen Türkiyeli olmuşuz:). Tuğrul Bey sonuçta Oğuz geleneğinden geliyor göçebe kültür yani.Yazı,Dil,Edebiyat, kök halinde gelişmemiş.İran gibi köklü ve yüksek bir kültür coğrafyasında var olabilmek için önemli devlet görevlerinde İranlı vezirleri görevlendirmiş sonraki tüm varisleri de vezirleri hep İranlılarda seçmişler.Tuğrul Bey’in veziri KÜNDÜRÎ.(Amidülmülk) Alparslan’ın veziri NİZAMÜLMÜLK.Alakayı anlayamayanlar için bir örnek vereceğim.Oğuzlar savaşçıdır.Kendilerini ifade etmek için uzun uzadıya kelimelere başvurmazlar yağmacı ve asi bir kültürdür.Varolmaya çalıştıkları topraklar İran, Afganistan,Suriye, Irak.Dünya Medeniyetinin beşiği coğrafya.Bereketli Hilal.Mesela Tuğrul Bey,Abbasi Halife’si ile akrabalık kurarak siyasi ilişkileri geliştirmek istiyor.Tuğrul bey uzun uzun konuşamaz ki bildiği şey kafa kesmek.İranlı Veziri Kündüri sayesinde Abbasi Halife’sinin dili Arapça ile onu ikna eder.Çünkü Kündüri,Araplar kadar iyi Arapça konuşur yazar hatta Abbasi Halife’si kendisine yazılan mektuplara en güzel Arapça ile cevap verilmesini katiplerine söyler.Yani Tuğrul Bey’den sonra diğer varislerde Farsça ve Arapça’ya bölgede varolabilmek için çok önem vermişler.Yalnız unutmamak gerek Selçuklu ordusu Türkçe konuşuyor.
İşte bu politikalar ile kocaman be güçlü bir imparatorluk olmuşlar ama ne ilginçtir ki kuruldukları şekilde de yıkılmışlar.İlk başta Oğuz boylarının desteğini alarak Yabgu’ya ayaklanmışlardı ve de İran topraklarında fethettikleri toprakları Oğuz türklerinin desteğiyle ele geçirebilmişlerdi.Zamanla Oğuz Türklerini dışlıyorlar çünkü asiler ve devlet görevlerinden uzaklaştırıyorlar..Oğuz Türkleri büyük bir isyan başlatıyor ve Selçuklular bir daha toparlanamıyor.Yalnız bu Oğuzlar cidden asiler.Ele geçirdikleri şehirlerdeki kadın çocukları esir alıyorlar ,Camileri yıkıyorlar ve tüm ilim insanlarını öldürüyorlar .İranlı vezirler aslında boşuna dışlamamışlar diye düşünmüyor değilim.
Selçuklu tarihine ilgi duyanlar daha ayrıntılı okuma yapsınlar bu kitabı okusunlar. Vezir KÜNDÜRİ’inin Tuğrul Bey’in nikahlanmak istediği kadını almaya gittiğinde kendine nikahlaması sonra da Tuğrul Bey’in gazabından korkup kendini hadım etmesi be Tuğrul bey’inde ben böyle liyakatli ,işinde ehil bir veziri nerden bulacağım deyip Kündüri’yi affetmek zorunda kalması acayip siyaseten işler gibi geldi bana.Heyecanlı hayatlar kesin.
HÜLASATEN; Ben ecdadımızın İslama’a giriş şeklini hep merak etmişimdir.İslam’ın karakteri ve Oğuzların karakteri benziyor.Hani tek egemen olmak anlamında.Bu konuda cevaplarımı buldum.Uzun uzun konuşmak, açıklayıcı konuşmaları dinlemek ve yapmak, sakin kalıp sadece konuşarak çözüm üretmek Türklerde halen yerleşmemiş bir özellik.Sosyal medyada bir yorum yapıyorsun millet silahını kuşanarak ve kaba, küfürlü bir dille karşılık veriyor.Adam okumuyor ki kelime hazinesi genişlesin konuşa konuşa cevap veremiyor o nedenle.Tuğrul Bey’i en başarılı Türk büyüğü olarak görüyorum .Kendisini oldukça geliştirmiş medeni bir Türk lider olma yolunda.
Bu kitabı okumak bana heyecanlı ve altı gün süren bir okuma serüveni yaşattı.Tuğrul bey’in eşi ALTUNCAN HATUN gibi yüksek bir şahsiyeti tanımış oldum.
Mensup olduğu milleti,düşünüş be davranış şekillerini nedenleriyle anlamak isteyen herkes tarih okumaları yapmalı özellikle Oğuzların kurduğu büyük devletlerin tarihini okumalı.
·
109 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.