Yanlış batılılaşmayı ve özellikle çok bilen, ya da bildiğini sanan kişilerin aslında ne kadar içinin boş çıktığını anlatan bir eser. Tanzimat gereği cariyelik konusu da geçmekte. Kısaca özetlemek gerekirse: Mustafa Meraki Bey, alafrangaya düşkün biridir. Mihriban ve Felâtun adındaki çocuklarının giyimine özen gösterir fakat eğitimlerinin üzerine düşmez. Felâtun Bey o kadar alafranga takılan biri olacaktır ki kitapta, babasını bile geçmiştir. Çalışmayı sevmez bir kere. Babasının gelirine güvendiği için hiç denecek kadar az çalışır. Râkım Efendi ise küçük yaşta yetim kalmış ve dadısı tarafından büyütülmüştür. Bu yüzdendir ki yokluğun ne demek olduğunu bilmektedir. Her şeye rağmen hayata küsmemiş ve her fırsatta kendini geliştirmeye devam etmiştir, çalışkandır. İyi derecede Fransızca ve Farsça bilir. Çevirmenlikten kazandığı parayla birkaç yıl sonra Canan adında bir cariye alır. Bu sırada Mister Ziklas’ın Can ve Margrit adlı kızlarına Türkçe dersler verir. Rakım Efendi, bir gün Mister Ziklas’ın evinde Felâtun Bey ile karşılaşır. Felâtun Bey, cahilliğini tamamen yansıtır ona karşı. Başka bir akşam İngiliz aile Rakım’ı ve Felâtun’u yemeğe davet eder. Felâtun, bu davette de kendini rezil eder. Bir daha da İngiliz ailenin evine uğramaz. Bu sırada sevgilisinin parasını yemesi ve Felâtun’un da bir şey diyememesi üzerine mal varlığı yavaş yavaş tükenir, güvendiği dağlara kar yağar. Ne demiş atalarımız, “Güvenme varlığa, düşersin darlığa!” Tam da bizim Felâtun için geçerli bir atasözü… Canan piyano çalmaya özenir, Rakım da isteğini göz önünde bulundurur. Canan’a piyano alır, o da kendini günden güne geliştirir. Rakım Ziklasların evine gitmeye devam etmektedir. İngiliz kızlarına Türkçeyi öğrettikten sonra aslında Türkçenin ne kadar güzel bir dil olduğunu anlarlar. Hatta Râkım onlara şiirler okur, sonra da çevirir. İkisi de her gün onu istemektedirler artık. Râkım’a karşı derin bir sevgisi olan öğrencisi Can ise bu sevginin imkânsızlığı ile hastalanır. Mister Ziklas, tek çarenin Türk ve Müslüman olan Râkım olduğunu düşünüp bir teklifte bulunur. O ise Canan’a olan sevgisinden bunu reddeder. Felâtun Bey ise parası bitince İstanbul’dan uzak bir yere mutasarrıf olarak gider. Hasta olan Can ise başkasıyla evlenir. Râkım Efendi ile de Canan evlenir, bir çocukları olur. Okuduğum ilk Ahmet Mithat kitabıydı. Kölelik ve cariyeliğin bu kadar ön planda olduğu bir dönemden laik, demokratik ve özgür bir döneme gelişimiz takdire şayan. Kitabı okurken özellikle bunu da düşündüm. Kesinlikle okunmalı bu eser.

Felâtun Bey ile Râkım EfendiAhmet Mithat Efendi · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201822,7bin okunma

·

20 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

betul