Biraz kendimize bakalım. Altı yedi yüz seneden
beri müstakil yaşıyoruz. Bu istiklâlimiz, bizi Mısırlılar kadar Azerbaycanlılar
kadar terakki ettirebilmiş mi? Memleketimizin her tarafı harabe.. Fakat zaruret, sefâlet son derece ilerde. Çünkü bizde insaniyet ruhu, yani milliyet idraki
doğmamıştır. Manevî ilimlerimiz, harsımız pek iptidaî bir halde... Benliğimiz
teşekkül etmemiş! Biz şimdiye kadar benliğimize, ruhumuza, maneviyatımıza
hiç ehemmiyet vermemişiz. Hep askerlikten, devletten, hükümetten kuvvet
istemişiz. Bunların fani şeyler olduğunu hiç düşünmeyerek ebedî olan bir şeye
ehemmiyet vermemişiz!