MÖ 4000 - 2350 yılları arasında Orta Asya'dan göç eden Sami,bir halk tarafından
kurulan Mezopotamya'nın güney ucunda yer alan Sümer halkı yaşadıkları olayların unutulmaması için icat ettikleri;Dicle ve Fırat’ın kıyılarında oluşan balçıkları ekmek dilimi gibi biçimlendirip sivri uçlu,ince kamışlarla üzerlerine kendi oluşturdukları şekiller yapıp güneşte kuruttuktan sonra fırınlamışlar.Zaman içerisinde bu balçıklara tablet(levha),yazı diline de çivi yazısı adı verildi.
MÖ 2000’lerde bulunan bu tabletlerde İlk Sümer yerleşkelerinden Uruk kentinin kralı Gılgamış’ın efsanesi yer almaktadır.
MÖ 1200’lerde Uruk’lu bilge ozan Sin-lekke-unninni tarafından #gılgamışdestanı ‘nı Divan Şiiri’nde baht-i recez diye tanımlanan ölçüyle aruz şeklinde düzenlemiştir.Sait Maden’de Batı kaynaklarından çevirip bizlerin anlayacağı üslupla okurlarına sunuyor.
İnsanoğlunun ilk yazınsal,ilk başyapıtı olan Gılgamış Destanı’nda yaşam sevgisi,aşk,
yiğitlik ve insanoğlunun ölümsüzlük arayışını konu alıyor.
Gelelim efsaneye. Gılgamış halkına acımazsa davrandığı için baş tanrı öfkelenip Enkidu,adında hayvan görünümünde bir insan yaratır ve Gılgamış’ı öldürmesini emreder.İkisi arasında çıkan savaşta Gılgamış,galip olur ve aralarında yakın dostluk başlar.Birlikte maceralara yol alır.Bu esnada aşk tanrıçası Gılgamış’la evlenmek ister ama reddedince öfkesinden yeryüzüne boğa gönderip öldürülmesini ister.
Enkidu,boğayı öldürür ama kendisi de ölür. Gılgamış,bunun üzerine ölümsüzlük arayışına girer.Tek başına yolculuğa çıkar.
İşte bu maceraların sebep ve sonuçlarını ayrıntıları ile okuyoruz.
Söylemeden geçemeyeceğim bir konu daha var.Destanı okurken ölümsüzlük tohumunu adı geçiyor.Bu tohum üç kutsal kitapta yer alan “Büyük Tufan” Söylencesi yani Hz. Nuh’un bir gemi inşaa edip ailesini ve dünyadaki hayvanlardan birer çifti alıp gemiye bindirmesi ve 150 gün sonra karaya çıkılmasının ardından Sümer halkının Nuh’un oğlu Sami’nin nesli olduğuna inanılıyor. İşin ilginç yanı tabletlerde’Büyük Tufan’dan kurtarılmış kişi Ut-Napiştim adında biri olduğu yazılmaktadır. Bu yüzden gemide ölümsüzlük tohumu olduğuna inanılıyor.
Gılgamış Destanı’da dini metin olarak kabul ediliyor.Uzun açıklamamım ardından hepinize maceralardaki ayrıntıları keyifle okumak kalıyor.
Sevgiler