Elbette özgürleşme terse dönmüştür; elbette özgürleşme, tıpkı akıl gibi, bir özgürleşme diyalektiğini yaşamış, yani ilk eleştirel kurama göre (Adorno, Horkheimer) modern özgürlüğün başlangıçtaki özgürleştirici niyetine rağmen paradoksal bir hareketle karşıtına dönüşerek yeni zulüm ve tahakküm formları -barbarlık doğurduğunu görmüştür. Ama bu olay, postmodern olsun olmasın eleştirel kuramı unutarak bizi özgürleşme fikrini terk etmeye davet edenlerin inandırmaya çalıştıkları gibi, özgürleşmeyi ve ütopyayı geçersiz kılmaz, tersine ütopyaya yeni bir yol açar.