Rockfeller Standart Oil şirketini kurduktan takriben on sene sonra Amerikan bankacılığının babası; dev banker Morgan ile bir ortaklık kurmuştu. Ortaklık 1913 yılına, Morgan'ın öldüğü tarihe kadar devam etmişti. Bu tarihren sonra Morgan bankasının işlerini Morgan'ın oğlu John Pierpont Morgan'ın omuzlarına kaldı. Pierpont çok haris bir insandı. Ve paradan çok, elindeki imkânlarla dünyada bir bankacılık hegemonyası kurmak istiyordu. Pierpont Morgan'ın gerçekleşmesine imkân olmayan bu fikirleri Rockfeller ile arasının açılmasına sebep oldu. Rockfeller - Morgan ortaklığı bozulduğu zaman John Pierpont Morgan'ın kontrolu altında takriben 1,2 trilyon frank vardı. Bu astronomik rakama rağmen, Rockfeller Morgan'ın oğluna harb açmaktan, onunla mücadele etmekten sakınmadı. Amerikada bu iki dev müessese de birbirlerini mahvetmek için tertipler yapıyor, karşılıklı çok para kaybediyorlardı. Ama Morgan daha şanslı idi. İktidarda Wilson vardı ve Amerika Reisicumhuru olan bu zat kendisinin şahsî dostu idi. Bir aralık bu iki dev adam arasındaki mücadele o kadar hızlandı ki, Rockfeller az daha mahvolacaktı. Deterding de bu mücadeleden geri kalmıyor elindeki geniş imkânlarla hasmının hasmı olan Morgan'ın oğlunu bilvasıta destekliyordu. İşte bu sıralarda idi ki Amerikan gazeteleri bütün dünyayı hayrette bırakan manşetlerle Rockfeller ile Standart Oil petrol tröstü ileri gelenlerinden bazılarının tevkif edildiklerini yazdılar. Bundan ayrı olarak bir federal hakim de Standart Oil tröstünü gayri insani yollardan ve Amerikan vatandaşı aleyhine büyük kârlar sağladığı gerekçesi ile kapatma kararı verdi.
Bu karar tatbik edilebildi mi? Hayır, ne Rockfeller ve arkadaşları verilmiş olan tevkif emrine rağmen tevkif edilebilmiş, ne de dünyanın en büyük tröstü Standart Oil kapatılabilmişti. Çünkü Amerika harb içerisinde idi ve yıl 1917 idi. Bu vaziyette dünya petrolünün mühim kısmına hakim, Amerikan halk gücünün muharrik kudretine sahip bir şirketin ne idarecileri tevkif edilebilirdi ne de temsil ettikleri tröst kapatılabilirdi. Rockfeller ve arkadaşları ile dev tröstü; Birinci Dünya Harbinin yüzü suyu hürmetine büyük bir badireden kurtulmuşlardı; Bu mücadelede Amerikada 1920 seçimlerinden sonra 1923 yılına kadar Rockfeller lehine cereyan etmiş ise de 1923 tarihinden sonra tekrar aleyhlerine dönmüştü. Amerika Reisicumhuru Harding zehirlenmiş ve iktidara Hoover geçmişti. Hoover ise, Birinci Dünya Harbinin başkanı Wilson gibi John Pierpont Morgan'ın şahsî dostu idi.
Sayfa 123 - Turan Neşriyat Yurdu, İstanbul, 1969Kitabı okudu
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.