Kitap 4 bölümden oluşuyor.
1- Kadim Atalarımız
2-Hücre Düzeyinde Kimliğimiz
3- Atom Düzeyinde Kimliğimiz
4- Evrendeki yerimiz.
Ben aslında neyim? sorusuna farklı bilimler (evrimsel biologlar, fizikçiler, genetikçiler) farklı cevaplar verecektir.
Yazar her bölümde bir soy ağacı/hayat ağacı/ aile ağacı çıkarmak üzere geriye doğru kökenleri sorguluyor. Her bölüm bir başka açıdan. "Evrimsel biyologlara göre Homo Saphiens türünün bir üyesi, mikrobiyologlara göre bir grup hücre, genetikçilere göre geçmişi çok eskilere dayanan bir grup atom..." "Kitap multidisipliner bir yaklaşımla yeryüzünün devasa hayat ağacında ve evrenin akıl almaz ölçüde uzun tarihindeki mütevazi yerini görmemizi sağlıyor." Kitapta fizik, astronomi, biyoloji, jeoloji gibi pek çok disiplinin keşfettiği bulgular kullanılıyor.
"Kim ve ne olduğunuz, nasıl var olduğunuz konusunda daha fazla şey öğrenince, dünyaya bambaşka bir gözle bakmaya başlayacağınızı umuyorum..varlığınızın ancak belki de sadece bir kere olacak nice olayın gerçekleşmesiyle mümkün hale geldiğini fark edeceksiniz: Bunun için yıldızların patlaması dünyaya dört buçuk milyar yıl önce bir gezegenin ve 66 milyon yıl önce bir asteroidin çarpması, mikropların mikropları yutması, Afrika savanasında iklimin değişmesi ve elbette doğrudan atalarınızın karşılaşıp çiftleşmesi gerektiğini, varlığının nasıl da *zorunsuz olduğunu anlayınca, insan bu evrenin bir parçası olduğu için ister istemez kendini şanslı hissediyor. "
Kitabın insanın biyolojik ve kültürel evrim sürecini içiçe inceleyen 1. bölümünde,
hangi evrimsel süreçlerden geçtik, neler değiştikçe insanoğlu neleri kazandı, hangi yetiler hangi biyolojik evrimin getirisi... gibi konular var.
Yazar genel okuyucuyu hedef aldığı için okuması zor bir kitap değil, akıcı, yer yer espritüel. Dinlerin yaratılış hikayesine göre soy ağacı çizmeye kalkmış mesela.Ya da canlılık dünya dışı olabilir mi tezini bile tartışmış.
2. bölüm hücrenin soy ağacını çıkarmaya adanmış. Burada devreye mikrobiyologlar, hücrelerimizle ilgili konular giriyor. Burada da canlılığın ve insan oluşumuzun hücresel temelleriyle şaşırıyoruz. Mitakondri ve mikrobiyomlarla ilgili bölüm özellikle dikkatimi çekti. Aslında bağımsız bir varlık olmadığımızı gösteriyor yazar. Bizim içimizde ve dışımızda diğer "canlı" organizmalarla içiçe ve etkileşim halindeyiz. Burada onların bize olan etkisini gösterdiği kadar bizim dışımızdaki dünyaya ve canlılığa etkimizi de sorgulatmış.
3. Bölümde sıra fizikçilere geliyor. Atom kökenlerimiz için geriye doğru gidiyoruz. Önce yakından başlayıp "ne yersen osun" diyerek karbon kökenlerimize, sonra sırasıyla hidrojen, oksijen ve azot atomları ile ilişkimiz masaya yatırılıyor. Amaç yine bir soyağacı çıkarmak, geriye doğru gide gide ayın, güneşin, hatta evrenin doğuşuna, Büyük patlamaya kadar yine kök kimliği sorgulatıyor yazar.
Bu üç bölümün sonunda görüyoruz ki insanın aile ağacında süreçlilik, aşamalılık, bağlantılar var hep ikili yapı var.
4. Bölüm Evrendeki Yerimiz; önce genetik mekanizmasını işliyor. Genetik kodumuzla kendimizi klonlasak varlığımızı devam ettirmiş, ölümsüz olur muyuz? Ya da aynı "biz" olur muyuz? Ve kökenlerini sorguladığımız canlılığın sonunu da —biyoloji, mikrobiyoloji, fizik ve genetik anlamda ölüp ölmediğini– sorguluyor. Ölmenin ve bedenin yok oluşunun halleri gündeme gelince, 'sonrasında ne var?' sorusu da gündeme geliyor. William Irvine'nin felsefeci kimliği bu son bölümde ağır basıyor . "Neden?" sorularını zincirleme sorduğu; evrenin, hayatın, varlığın anlamını sorguladığı kısım bu bölüm.. "Neden sorularının sonu yok" diyor.
Ama nereye baksa "neden öyle değil de böyle..." sorusu ile karşılaşıyor. Daha doğrusu cevabıyla. Tam da öyle değilde tam böyle olduğu için evren var, hayat var, insan var.
Yazarın ifadeleriyle: Neden soruları zincirinin sonuna varmak asla mümkün olmayacağı benziyor. Her zaman bilinmeyen bir şey kalacak gibi. Bazı okurların bu itiraftan hoşlanmayacağının da farkındayım, evrenlerinin bir "dibi" bir kökeni olsun istiyorlar.
İnsanların evrenin bir kökeninin olmasını istemelerinin sebeplerinden biri, aksi takdirde varoluşlarının hiçbir sebebinin olmamasından korkmamalarıdır. Durum buysa hayatlarını nasıl bir anlamı olabilir ki? Anlamlı bir hayat için atılacak ilk adım, hayatınız için düşüne taşına bir plan yapmak ve bu planı uygulamaya koymakmış gibi geliyor bana."
Yazarın son sözünü de alıntılamak istiyorum:
"Dipsiz bir evrende hayat hakkında son bir yorum yapmak istiyorum: meselenin kökenine inebilirsem, efkarlanırmışım gibi de geliyor bana. Çünkü evren hakkındaki neden sorularının sonu demek olur bu. Dolayısıyla da biraz araştırma yapıp bir şeylerin bilimsel açıdan neden böyle olduğunu çözmenin verdiği ufak ufak keyif patlamalarının da sonu demek.
Dahası bütün bunların neden var olduğunu bilmemenin beni depresif değil, bilakis daha çok kadir kıymet bilen biri yaptığını fark ettim. Sabah uyanıp da gözlüğümün kombinin üstünde bıraktığım gibi durduğunu görünce "hah! diyorum,
evren hala yerli yerinde, fizik yasaları aynı, sabitler aynı." Neden böyle olması gerektiğini açıklayamayacağımı gayet iyi biliyorum. Başka birinin açıklayamayacağını da. Henüz çözülmemiş, muhtemelen hiçbir zaman da çözülemeyecek bir gizem bu. Ayrıca çözmeye çalışırken hala bu evrenin bir parçası olduğum için, ben de derin bir minnettarlık uyandırmak gibi bir etkisi de var bu gizemin. "Bir günüm daha var diyorum, işleri yoluna koymak için bir şans daha. Her şey yolunda giderse günün bir kısmını neden soruları sorarak geçirebileceğim. Cennet diye bir şey varsa eğer, bundan iyisi olmaz herhalde."...
"Kendinizi yaşarken bulduğunuz hayatın kıymetini tam anlamıyla bilmek istiyorsanız eğer, arada bir durun. O anda ne yapıyorsanız bırakın ve önceki sayfalarda anlattığımız, hayatınızı mümkün kılan birbirinden önemli olaylar silsilesini düşünün. Çok şanslısınız!"
Kitabın bu coşkulu kapanışının ana fikri de yansıttığını düşünüyorum. İnsan suresinin başındaki ayeti hatılattı kitap bana. İnsan olarak anılmaya değer olmadan önceki çoook uzun süreci, olaylar silsilesini öğrenmek de bize Kur'an'ın işareti.
Son zamanlarda beni en çok heyecanlandıran kitaplardan biri oldu bu 
İnsan Nedir?
William Braxton Irvine
·
93 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.