Tevazu ve Kibir
*TEVAZU-KİBİR*
Bugünlerde bazı kavramlar, değerler üzerine düşünüp kafa yormak, konu üzerine biraz çalışma yapmak hoşuma gidiyor. Bugün tevazu ve kibir üzerine düşündüm.Gerçekten tevazu sahibi miyiz? yoksa o tevazu perdesinin ardında kocaman bir kibir abidesi mi duruyor?
Öncelikle bu kavramların ne anlama geldiğini öğrendim. Ve bazı düşünceler belirdi zihnimde. Bu düşünceler çok dağınık ordan burdan öğrendiğim bilgiler.. ve bunları birleştirmek ciddi bir uğraş. Dağınık olsada yazıya dökeyim hatırımda kalmasın satırımda kalsın dedim. Ve paylaştım😉
Kibir kelimesi büyüklük azamet demek. Kelimenin kardeşleri kabir ve kubur. Kabir gömme çukur mezar demek. Kuburda kabirin çoğulu demek. Çukurlar anlamında.
Tevazu ise alçak gönüllülük aşağıya indirme anlamından geliyor.
Bu şekilde kelimelerin köküne inmek Arke yani iyi bir dayanak demekmiş bende yeni öğrendim. Arke kavramı arkeoloji,ilkesi olan, bir yapının temeli demekmiş. Zeminde bulunan kaidenin üzerine konan şey temel yani arke. İşte arke sağlam olursa yani kavramların kökenini öğrendiğimize öğrenilen şeyler daha kalıcı ve sağlam oluyor.
Gelelim konumuza; Balzac kibri gösterecek başka hiçbir şeyi olmayan kişilere bırakmalıyız. demiş. Hepimiz insanız kendimizi bir yoklayalım. Kibirlendiğimiz a'nımız illa ki olmuştur. Gerçekten gösterecek hiç birşey, karşı tarafa verecek hiç bir şeyimiz yokken mi ortaya çıkıyor bu kibir..
Kibir gururla da bilikte anılır. O zaman nedir bu kibirin arkadaşı gurur? Gurur aldanmak demek. Mağrurda gururdan türemiş o da aldanmış demek. Büyüklenirsen aldanırsın. Kibrin sonu seni aldanmaya gurura götürür. Gururun sonuda hüsrandır. Hüsran hasardan gelir. Hasarda zarara uğramak demektir. Zarara uğrayınca ne olursun Yoksun olursun. Yani😂 kibirlenirsen gurura düşersin aldanırsın. Aldandığın an hüsrana uğrarsın. Ve bütün güzelliklerden mahrum kalırsın zarara uğrarsın. İflas edersin bir nevi.
Kibirle anılan diğer bir kavram Ego. Peki Ego kibir demek midir? ego felsefi olarak bir varlıktır. Kişinin karşısındaki kişiyi,kendisinden yukarada, aşağıda yada altında görme ve karşındakine buna göre davranma hali.
Narsisizmle de ilişki halindedir kibir.Narsist kişilik, abartılı bir kendini beğenmişlik duygusu olan kendisine sürekli hayranlık duyulması ihtiyacı hisseden kişiliktir. Ve narsisizm kibirle kardeştir adeta.
Baktığımız zaman ne kadar çok kavramla ilişki içinde değil mi? İnsanlık tarihiyle de yaşıt kibir ? Çok yaşlı yani.Dinimizde kibir şeytandır denir. Şeytan kendinin daha hayırlı olduğunu insanın topraktan kendinin ateşten yaratıldığını söyledi kibirlendi. Bu da kovulmuş konumuna düşürdü şeytanı. Kibirlendi, gurura kapıldı ve aldananlardan oldu. Hüsrana uğradı. Hüsran zarara uğramış demekti. Zarara uğrayan da yoksun kalıyordu. İşte böylelikle şeytan Allah'ın huzurundan, cennetten yoksun yani mahrum kaldı.
Romalılarda da zaferden dönüldüğünde bir kapıdan girip diğer kapıdan çıkmak için görkemli bir yürüyüş yaparlarmış . İşte bu yürüyüşte askerler kibire kapılmamak için Memento mori (unutma bir gün öleceksin.) Sözünü fısıldarlarmış. Bu sözü ilk defa duydum. Bence bunu durmadan kendimize fısıldamalıyız.
Birde şöyle bir konu var.İnsan kendini tanıdıkça ve kendisiyle iç barışını sağladıkça, kendini olduğu gibi kabul ettikçe özgüven kazanır. Peki özgüven ile kibirin ayrımı nedir?
Özgüven insanın yapabileceği şeylerin farkında olması bunu tam anlamıyla bilmesi demektir. Birde özsaygı vardır. Özsaygı da insanın yapamayacağı şeyleri bilmesi ve bunu kabul etmesidir. Bunların farkına varabilen kendisini hesaba çeken insan hangi davranışın kibir olduğunu hemen anlar. Bunu Atamızın bir anısıyla örneklerdirelim:
Savaşın en sıcak zamanlarında İzmir'e gelen Mustafa Kemal Atatürk'ün çıkacağı merdivene Yunan bayrağı serilir çiğne geç denir ama asla çiğnemez. Kaldırın o bayrağı bayrak bir devleti temsil eder. İşte burda içerisindeki ego dediğimiz büyüklenmeyi terbiye etmiş müthiş bir komutan görüyoruz.
Tevazu kavramına geri gelelim; tevazu sahibine mütevazı demektir. Tevazu da bir ölçü lazımdır. Yersiz tevazu aptallıktır. Egoizmin en şiddetli biçimidir. Haddinden fazla tevazu gösterme çabasının altında ne var? Bir öz reçete çıkaracak olsan bu çabaya ne isim verirdik? Bunu bı düşünelim konuya geri döneyim.
İbni haldun fazla tevazunun sonu geveze insandan nasihat dinlemektir demiştir. Fazla tevazu gösterme gerçek zannederler diye de bir söz vardır. Peki gerçek tevazu mu? Haddinden fazla tevazu mu nasıl anlayacağız? örnek vermek gerekirse;
Doğuştan geniş ciğer kapasitesine sahipsin. Çocukluğundan itibaren suyun altında nefesini çok uzun süre tutabiliyorsun biri sana gelip nefesini nasıl bu kadar uzun süre tutabiliyorsun,harikasın dediğinde yok kardesim benim ciğer kapasitesinden kaynaklı diyorsan bu tevazudur.
Ciğer kapasiten normal ama sen çalışa çalışa geliştirerek uzun süre nefes tutma seviyesine ulaşıyorsun, çok çaba sarf ediyorsun biri sana bunu söylediğinde estağfurullah dersen işte bu kibirden gelir.
Başka bir örnek; Gözlerin ne kadar güzel diyen kişiye estağfurullah dersen olmaz o gözde senin bir dahlin yok ki. Yaratılışından gelen bir durum bu. Bu bana dogustan verilen birseydir demek tevazudur. Estağfurullah o senin güzel görmen demek kibirdir.
İkiyüzlülük ile tevazuyu karıştırıyoruz.
Canla başla çalışarak yaptığınız birşeyden dolayı biri size iyi bir şeyler söylüyor, size karşı samimi bir hayranlık duyuyor, bir taraftan da aslında sizin yaptığınız şeyi yapamadığını itiraf ediyor . Size biri hayranlığını söylüyor. Ve siz ona Estağfurullah biz birşey yapmadık ki derseniz bu iki yüzlülüktür. Sen çokça emek vererek elde ettiğin birşey olduğunu bile bile tevazu adı altında yalan söylemiş tevazu perdesi altında kibir bayrağını asıyorsun. Ve aslında Kibiri yolda yoruyorsun.onu göstermemek için Kibiri Dolambaçlı yollara sokuyorsun. İşte kibirdir yolda yorulan.
Kendime bir öz reçete olsun;
Tevazu: kişinin doğası,tabiatı ile elde ettiği şeyler için böbürlenmeme hali. Emek harcayarak elde ettiği şeyleri de olduğu şekliyle söyleme hali.
Kibirin ise büyük bir bedeli var. Ve kişi ödediği bedelin farkında değil. Göründüğün gibi ol. Olduğun gibi görün.
Hepimiz kendimizi bir yoklamaya çekelim. Ben çektim ve sınıfta kaldım. Farkında olmadan kibiri sırtıma yüklenip gezdirmisim son olarak Martin Luther King'in sözleriyle bitirmek isterim.
Korkaklık şu soruyu sorar:"Güvenli mi?"
Menfaatçilik şu soruyu sorar:'Faydalı mı?"
Kibir şu soruyu sorar:"Popüler mi?"
Ama vicdan şu soruyu sorar:"Adaletli mi?"
·
78 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.