Cengiz Dağcı kitaplarını kronolojik sırayla okumayı tercih ediyorum. Dönüş kitabı da Dağcı'nın 1968 yılında kaleme aldığı bir kitap. 109 sayfalık kitap, çeşitli başlıklardan oluşuyor. ••• Kitapları daha sonra hatırlamak üzere inceleme yazdığımdan bundan sonraki kısımlar ipucu (spoiler - tatkaçıran) içerebilir. Kitapla ilgili daha genel bilgiler okumak isteyenler bu kısımdan sonraki yazıyı okuyabilir. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Bu kitap, teyzelerini ziyarete Gurzuf'a giden bir kişinin, komşu evsahibi hakkında teyzesiyle biraz sohbet ettikten sonra, merakına yenilerek terk edilmiş eve girmesiyle başlıyor. Terk edilen eve giren kişi evde birkaç kitap ve defter buluyor. Defteri açıp okuduğunda da kendini, Gurzuflu Niyazi'nin kaleminden çıkan satırlarla baş başa buluyor. Niyazi'nin yazısının başında arkadaşı Veli'yle karşılaşması, milliyetçilik hakkındaki konuşmalarından bahsediliyor. Daha sonra 'Cenaze' başlıklı bölümde, anne ve babasıyla ilgili; babasını doğumundan bir ay önce, annesini ise altı ay sonra kaybedişinden, süt annesinin baktığından bahsediliyor. Babasının milliyetçi biri olup, Rus çarı aleyhinde konuşmaları, karakol yanında çıkardığı bir kavga nedeniyle Rus polisi tarafından öldürülmesi gibi konular yazılmış bu kısma. Niyazi bu nedenle Ruslardan hoşlanmaz. Okumak için Petersburg'a giden Niyazi, Gurzuf'a geldiğinde dedesinin öldüğünü öğreniyor. Amcaları Ak Toprak'a (Türkiye) gitmeye hazırlanırken onlardan okul için para istemek niyetindedir, ancak amcalarının gönülsüz olduklarını hissettiğinde bundan vazgeçmiştir. Bir gün arkadaşı Veli, Yalta'ya gitmek üzereyken karşılaşırlar. Beraber iskeleye giderler. Yolcu ettikten sonra iskelede Rus asker Gorohov ve eşi Anna Arkadiyevna ile tanışır, onları gitmek istedikleri Gurzuf'a yerleşmiş emekli asker Varabyov'un evine kadar götürür. Anna'dan hoşlanır ve birlikte olurlar. Daha sonra etrafta dolanan savaş tehlikesinden ötürü Rusya'da üniversiteler kapatılır ve Niyazi Akmescit'e (Simferopol) gider. İş bulmak zorundadır. Slav adı taşıyan bir Yahudi, Levin Zagorski'nin oğluna Rus dili ve edebiyatı dersleri verir. Evinde de kalır, dostluk kurarlar. Zagorski, Kırım'ın Alman işgaline uğramasından bir süre sonra Varşova'ya gider. Ancak Niyazi'ye adres bırakır. Niyazi Kırım'dan gitmek gerektiğini düşünür. Zagorski'nin yanına değil de Köstence'ye (Romanya) gider. Ordan Krakov'a (Polonya) geçer. Ne iş bulursa çalışır ve dört yıl sonra Zagorski'ye mektup yazar. O da hemen yanına Niyazi'yi çağırır. Niyazi'ye, Çek hükümetinin teşvikiyle Rus muhacirlere Prag Üniversitesi'nde fakülteler açıldığını, isterse yardımcı olabileceğini söyler. Rus olmadığı için yararlanamayacağını düşünse de kabul eder Niyazi. Okulu bitirir. Ancak kendini kötü hissetmektedir. On sekiz yıl sonra Gurzuf'a geri döner. Baba evine başkası yerleşmiştir. Ancak Niyazi'nin döndüğünü öğrenince evden giderler. Niyazi'nin Gurzuf sokaklarındaki bir köpekle baba evine gelişinden bahsetmesiyle beraber kitap sona erer. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Kitap bir adamın yurduna dönüşünü anlatıyor. Birkaç anı, toprağa aidiyet ve milliyetçilik dışında pek bir şey bulamadığım bir kitaptı. Dağcı'nın kalemine haksızlık etmek istemediğim için yazmadan önce düşündüm. Ancak Dönüş, bana göre 'Yurdunu Kaybeden Adam' kitabıyla mukayese bile edemeyeceğim bir kitap. Ortak yön olarak sadece Kırımlı bir adamın anıları var. Anlatım olarak çok dağınık. Cümleler oldukça uzun. Betimlemeleri başarılı bulmadım. Zihnimde, kolaylıkla canlandıramadım mekânları. Açıkçası Dağcı'nın en beğenilen eserlerinden 'sonra' yazılmış olması şaşırtıcı. Çünkü bundan önceki beş kitabına göre oldukça amatör kalıyor, sanki ilk kitaplarından biri gibi... Dağcı'yı ilk kez okuyacakların 'Dönüş'ten başlamaması gerektiği kanaatindeyim. Kurgu dağınık, konular kopuk kopuk ve merak uyandırmıyor çok fazla. Örneğin kitabın başında Niyazi'nin akıbetini soran kişiye, teyzesi; Niyazi'nin Gurzuf'ta bir kış gecesi sürüldüğünden ve Yalta'da bir hapishanede görüldüğünden bahsediyor. Ancak kitapta Niyazi'nin akıbetiyle ilgili herhangi bir bilgi yok. Yazılan defterle bitiyor kitap. Sonu havada kalmış gibi. Kitap hakkında söyleyebileceklerim şimdilik bu kadar. Değerli okurlara keyifle okumalar dileklerimle...

DönüşCengiz Dağcı · Ötüken Neşriyat · 2013288 okunma

·

90 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

RT