Çalıkuşu, duygusal bir olayı anlatmakla birlikte dönemin toplumsal sorunlarının eleştirel olarak da ortaya koymaktadır.
Ana fikri : Gerçek bir aşkın araya ne kadar büyük engeller girerse girsin asla yok olmayacağıdır.
Çalıkuşu romanı dış yapı itibarıyla beş kısımdan meydana gelmiştir. İlk dört kısım, Feride’nin hatıra defteridir.