Hz. Mevlana ; Kendini hiçe saymazsan hiçlikten kurtulamazsın
*****
Nefsini sana bildirir ölmezden evvel öldürür,
Yokluk yolunu duygurur fakr‐u fenâ halvettedir.
*****
Sayfa 642Kitabı okuyor
·
683 views
HALVETİYYE TARİKATI VE PİRLERİ A. PİR ŞEYH ÖMER EL‐HALVETİ kaddese’llâhü sırrahü’l‐azîz Zâhidiyye tarikatının bir kolu olan halvetiyye tarikatı, adını kurucusu Ebû Abdul‐ lah Sirâcüddîn Ömer el‐Lahcî el‐Halvetî (hyt.800/1397) den almaktadır. Bu zât Hazar Denizinin güneybatısında bulunan Geylan bölgesindeki Lâhîcân’da doğup büyümüş ve burada yetişmiştir. Tahsilini burada tamamladıktan sonra Harizm’e amcası Şeyh Ahî Muhammed b. Nûr el‐Halvetî (hyt.717/1317)’ nin yanına gelerek ona intisap etmiştir. Amcası Ahî Muhammed tasavvuf yolunda halvet zikrini çok sevdiği ve ömrünün çoğunu Halvet’te geçirdiği için insanlar arasında Halveti diye anılmıştır. Silsile büyüklerinden Halvetî lakabını alan İlk zât budur. Ömer el‐Halvetî amca‐ sının vefatı üzerine onun en kâmil halîfesi olarak yerine geçmiştir (hyt. 717/1317). Olgun ve kabiliyetli olan Ömer el‐Halvetî, Allah Teâlâ’ya kullukta gösterdiği büyük azim ve irâde sebebiyle yüksek makamlara ererek Halvetiyye tarikatının kurucusu ve ilk piri olmuştur. İrşâd makamına turduktan bir müddet sonra Ömer el‐Halvetî, Karakoyunlu hakimiyyeti altında bulunan Tebriz civarında Hoy kasabasına giderek irşâd faaliyetini uzun bir süre burada devam ettirmiş, daha sonra Mısır’a oradan Hicaz’a gidip haccını edâ etmiş ve Sultan Üveys’in daveti üzerine Herat’a gelmiş ve orada (hyt.750/1349) veya (hyt.800/1397) de vefat etmiştir.
Rivayet edilir ki, Ömer el‐Halvetî tarîkat sulûkunu tamamlayıp kendisine halîfelik icâzesi verildiğinde, irşâd görevini kabul etmez ve dağlara çıkar. Orada bir ağaç kovuğuna yerleşir. Bu ağaç kovuğunda peşpeşe erbaîn çıkarır. Hatta kırk kere erbaini üst üste çıkararak (1600 gün) kendisine “Halveti” ismi verilir. Ömer el‐ Halvetî hayvânî gıdaları yemez, daima tevhid ve zikr üzere olur, tevhid zikrini yap‐ maya başlayınca dağlardaki kuşlar ve diğer hayvanlar ağaç kovuğundaki Ömer el‐ Halvetî’nin etrafını çevirip halka oluşturarak tevhid zikrini sonuna kadar dinlerler‐ di. Kıymetli sözlerinden: “Derviş olanın dört türlü ölümü vardır. Sâlik, ölümü görüp ondan ders almaz‐ sa, dervişlik ona haramdır.” “ Dervişin konuşmayanı ve idrâki yüksek olanı makbuldür. Zîra sükût her hal‐ den üstündür. Sonra halktan uzlet gelir. Bir nesne ki Hakk’dır, ibareye sığmaz, ondan gayri olanı söylemeye değmez” Ömer el‐Halvetî Mısır’da bulunduğu yıllarda yedi kere hacc etmiştir. Tebriz ya‐ kınında “Mîr Ali” türbesi civarında gömülüdür. Yerine Ahî Emre el‐Halvetî (hyt.812/1409) postnişîn olmuştur. Pîr Seyyid Yahya Şirvânî ve Halîfeleri Ömer el‐Halvetî’nin vefatından sonra tari‐ katın silsilesi; Ahî Emre (hyt.812/1409), Hacı İzzeddin (hyt.828/1425), Sadreddin‐i Hıyavî (hyt.860/1455) şeklinde devam ederek tarikatın ikinci pîri, bir bakıma gerçek kurucusu olan Seyyid Yahya‐ı Şirvânî’ye ulaşır. Halvetî’ye tarika‐ tının kemâli bu zâtta toplanmış, İslâm âleminin çeşitli bölgelerine bu yolun feyzi onun vasıtasıyla yayılmış ve tarîkatin en büyük pîri sayılmıştır. Yahya Şirvânî Şir‐ van’ın merkezi olan Şemahî’de doğmuştur. İmam Mûsa Kâzım radiyallâhü anhın torunlarından olması hasebiyle kendisine Seyyid denilmiştir. Yahya Şirvânî küçük yaşta tahsile başlamış, bir müddet sonra Tebriz’e yerleşmiş ve burada tahsilini tamamlamıştır. Bir ara yine burada müderrislik de yapmıştır. İlmiyle, dînine bağlılı‐ ğıyla ve takvâsıyla herkesin sevgi ve hürmetini kazanan Yahya Şirvânî’nin alınların‐ da seyyidlik ve velilik nuru parlar, yüzlerini görenler ister istemez kendilerine övgü‐ ler yağdırmak mecburiyetinde kalırlardı. Sadreddin Hayyâvî’den feyz ve tarîkat alarak hilâfet almış ve bu zâta damat olmuştur. Halîfe olduktan sonra doğduğu yere Şemahî’ye geri dönmüş, oradanda Bakü’ye geçerek ölümüne kadar burada irşâd faaliyetine devam etmiştir. Vefat tarihi “Canişîn‐i Cennet” terkibinin göster‐ diği (hyt.862/1472) dir. Kabri Bakü’dedir. Kırk kadar şube kurucusu yetiştiren Halvetîyye tarikatının bugünkü feyz ve tesiri, Yahya Şirvânî’nin etrafa gönderdiği halîfeleri sayesinde olmuştur. Zahirî ve şer’î ilimlerde yüksek derecede bir âlim olduğundan pek çok eseri vardır. Halvetîyye şubelerinde zikir esnasında okunan “Vird‐i Settâr” onun tertib ettiği bir eseridir. Diğer eserlerinin isimleri Osmanlı Müelliflerinde kayıtlıdır. Yahya Şirvânî’nin halîfelerinin en meşhurları şunlardır: Dede Ömer Rûşenî, Ali Alâaddîn, Şükrullâh el‐Ensarî, Habib Karamanı, Mu‐ hammed Erzincanî’dir. Hazretin vefatından sonra yerine Muhammed Erzincânî geçmiştir. Başka bir rivayete göre de Ömer Rûşenî geçmiştir. Halvetîyye tarikatı dört ana şubeye ayrılmıştır. Bunlar: 1‐Rûşenîyye: Dede Ömer Rûşenî (hyt.892/148 7) tarafından kurulmuştur. 2‐Cemâliyye: Cemal el‐Bekrî (hyt. 899/1494) tarafından kurulmuştur. 3‐Ahmediyye: Ahmed Şemseddin Marmaravî (hyt. 910/1504) tarafından ku‐ rulmuştur. 4‐Şemsiyye: Şemsüddîn Ahmed es‐Sivâsî (hyt. 1006/1597) tarafından kurul‐ muştur.
c. Halvetîyye Tarîkati Silsilesi ve Kolları Silsile:
1. Hz.Muhammed sallallâhü aleyhi ve sellem (hyt. 632)
2. Hz.Ali b. Ebî Tâlib kerremâ’llâhü veche (hyt. 41/661)
3. Hasan Basrî (hyt. 111/728)
4. Habîb A’cemî (hyt. 150/767)
5. DâvudTâî (hyt. 184/800) 6. Ma’rûfKerhî (hyt.200/815) 7. Seriyyü’s‐Sakatî (hyt. 253/867)
8. Cüneyd Bağdadî (hyt.298/910)
9. Ahmed Mimşâd Dîneverî (hyt. 299/911)
10. Abdullah Muhammed Dîneverî (hyt. 370/980) 11. Muhammed Bekri (6.487/1094)
12. Vecîhüddin Ömer el‐Kâdî el‐Bekrî (0.503/1109)
13. Ebû’n‐Necîb Abdulkâhir Sühreverdî
14. Kutbüddîn Ebherî
15. Rüknüddin Muhammed Ali es‐Sencâsî
16. Şihâbüddîn Tebrizî
17. Cemâleddîn Tebrizî 18. İbrahim Zâhid Geylânî (hyt. 690/1291)
19. Sa’düddîn Fergânî 20. Ahî Muhammed Nûr el‐Halvetî
21. Pîr Ömer el‐Halvetî
22. Ahî Muhammed Halvetî 23. Hacı İzzüddîn Halvetî 24. Sadreddîn Hıyâvî el‐Halvetî
25.Seyyid Yahya Şirvânî el‐Halvetî
26. Pîr Muhammed Erzincânî el‐Halvetî
27. Molla Pîrî Erzincanî
28.Tacuddin Kayseri
29.Alauddin Uşşâkî
30.Yiğitbaşı 31.Abdülvehhâb Elmalı Halvetî
32.Eroğlu
33.Ümmî Sinan Halveti
s.647
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.