Tam olarak bu...
Yapılan birçok işin dışsallığı var: Satan ve alan dışında üçüncü kişilere etkileri yani.
Fabrika suyu kirletir, AirBnB mahallede kiraları yükseltir, Martı kaldırımları işgal eder... Bunlar negatif dışsallık.
Fabrika istihdam sağlar, AirBnB mahalle esnafına can verir, Martı trafiği azaltır... Bunlar da pozitif dışsallık...
Devletin, pozitif dışsallıkları teşvik edip, negatifleri cezalandırması lazım ki piyasada gerçekleşen alış veriş, en büyük kamu yararını sağlasın...
Fransa'da, Almanya'da, Hollanda'da, Britanya'da, ABD'de Getir'e belediyeler dedi ki:
- Kafana göre mahallede depo açamazsın. O motorları da oraya koyamazsın.
- İnsanların yaşadığı apartmanın altında bu kadar ses çıkaran işletme olmaz.
- Motorcuların sigorta, hak, hukukundan sen sorumlusun. Birine bir şey olursa yakarım.
Ve daha pek çok düzenleme...
Böyle olunca da iş modeli çöktü tabii...
Demek ki, sömürü ve kuralsızlık olmadan bu iş yürümüyor aslında.
Orhan Şener Deliormanlı
·
17 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.