Osmanlı Dönemi Metin Yayınları
Atsız'ın ilk yayımladığı Osmanlı dönemi metinleri tarihle ilgili iki eserdir: Ahmedî, Dâstân ve Tevârîh-i Âl-i Osman; Âşıkpaşaoğlu Ahmed Âşıkî, Tevârîh-i Âl-i Osman.
Bunlardan birincisi 1410'dan önce, ikincisi 1478 civarında yazılmıştır. Her ikisi de Batı Türkçesi'nin ilk dönemine yani Eski Oğuz (Anadolu) Türkçesi dönemine aittir. Bu döneme ait dil çalışmalarının henüz çok az olduğu 1940 yılında Atsız bu eserleri, dönemin dil özelliklerini dikkate alarak, ilmî dil çalışmalarının gerektirdiği titizlikle okumuştur. Ancak metinlerde tam bir transkripsiyon uygulanmamış, sadece damak n'si farklı dizilerek gösterilmiştir. Uzunluklar ise düzeltme işaretiyle belirtilmiştir. Ahmedî'nin eserinde 13 yazma karşılaştırılarak "en doğru metin” ortaya konulmaya çalışılmış, fakat nüsha farkları gösterilmemiştir. Uzun bir eser olan Âşıkpaşaoğlu'nun eserinde ise nüsha farkları metin bittikten sonra gösterilmiştir. Atsız'ın 1961'de yayımladığı Osman, Tevârîh-i Cedîd-i Mir'ât-ı Cihân 3. Murad döneminde yazılmış bir eserdir. 16. yüzyılın sonlarına ait olmakla birlikte bu eser de Eski Oğuz Türkçesi özellikleri gösterir. Atsız yayınında metin, bir sayfada, matbaada dizilmiş eski harflerle, karşı sayfada transkripsiyonla verilmiştir. Atsız bu eserin yayınında eksiksiz bir transkripsiyon uygulamıştır. Bu yayının bir önemi daha vardır. Eser bugün kayıptır. Atsız yazmayı 1936'da bir kitapçıda görmüş ve Türklerle ilgili kısımlarını eliyle kopya etmiştir. Ancak eser, İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Berlin'e gitmiş ve orada kaybolmuştur. Dolayısıyla Atsız'ın yayını, kendi eliyle yapılan kopyaya dayanmaktadır. Fakat hiç olmazsa eserin bir bölümü bu sayede kurtarılmıştır.
Atsız'ın 1961'de yayımladığı bir eser daha vardır: Osmanlı Tarihine Ait Takvimler I, 824, 835 ve 843 tarihli takvimler Birinci takvim Farsça olduğu için Türk dili çalışmaları arasında değerlendirilemez. Hicrî 835 (1431-1432) ve 843 (1439-1440) tarihli takvimler ise Türkçedir. Tarihlerinden de anlaşılacağı üzere bunlar da Eski Oğuz Türkçesine aittir. Bu yayında da Atsız bir sayfada, matbaada dizilmiş eski harfli metni, karşı sayfada transkripsiyonlu metni vermiştir. Burada da eksiksiz bir transkripsiyon uygulanmıştır. Atsız'ın 1970'li yıllarda yayımladığı Âşıkpaşaoğlu Tarihi, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nden Seçmeler I-II, Oruç Beğ Tarihi, metinlerin bugünkü dile aktarılmasıdır. Elbette eski metinlerin bugünkü dile aktarılması da dil çalışmaları içinde yer alır. Atsız'ın aktarmaları (sadeleştirmeleri), akıcı üsluplarıyla, bugünün dilcileri tarafından da örnek alınması gereken çok başarılı aktarmalardır.
·
32 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.