Cehalet mazeret değildir. İlm-i hal:
Enes b. Malik [radıyallahu 'anh],
Resûlullah'ın [sallallahu 'aleyhi ve sellem] şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَمُسْلِمَةٍ
"İlmi talep etmek her Müslüman erkek ve kadına farzdır."1
Talîmü'l-Müteallim adlı eserde şöyle geçmiştir. Müslüman hangi halde bulunursa bulunsun, bulunduğu halle ilgili şeyleri öğrenmesi farzdır. Dolayısıyla kendisine namazın farz olduğu kimsenin, namazın farzını eda edebilecek kadar namazla ilgili bilgileri öğrenmesi farzdır. Aynı şekilde bir vacibi eda etmeye yetecek kadar bilgi öğrenmesi de kendisine vaciptir. Çünkü farzın yerine getirilmesine sebep olan şey de farzdır. Aynı şekilde vacibin yerine getirilmesine sebep olan şey de vaciptir. Aynı şekilde oruçta da durum böyledir. Eğer malı varsa zekât ve üzerine farz olmuşsa hac da böyledir. Ticaretle uğraşıyorsa alış verişte de durum böyledir.
Yine aynı kitapta şöyle geçmiştir. Muamelat ve herhangi bir meslekle uğraşanlara o işinde haramdan kaçınacak bilgileri öğrenmesi farz olur.
Aynı şekilde tevekkül, inâbe, haşyet ve rıza gibi kalbin hallerini bilmesi de farzdır. Çünkü kişi bütün hallerinde bu durumlardan birinde olur.
Cömertlik, cimrilik, korkaklık, cesaret, kibirlenme, tevazu, iffet, israf, gerekenden fazla kısma ve benzeri ahlaklarda da durum böyledir. Zira kibir, cimrilik, korkaklık ve israf haramdır. Bunlardan kaçınmak ancak bunları ve zıtlarını bilmekle mümkün olur. O halde her bir insana bunları bilmek farzdır.
Netice olarak ilim bilinene tabidir. Şayet bilinen şey, farz veya haram ise onunla ilgili bilgileri öğrenmek de farzdır. Vacip veya mekruhsa, bununla ilgili bilgileri öğrenmek de vaciptir. Eğer sünnet ise ilgili bilgileri öğrenmek sünnet, nafile ise ilgili bilgileri öğrenmek nafiledir
1 Bkz: İbn Mâce, Mukaddime, 17; Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, 1/323 (nr. 472)
Sayfa 69
·
215 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.